برآورد رويش سالانه شعاعي، زي‌توده و رويش كربن در فرم‌هاي مختلف درختي گونه برودار (Quercus brantii Lindl.)

Estimation of annual radial growth, biomass and carbon allocation in different forms of Quercus brantii Lindl. tree species

با مقايسه الگوي رشد حلقه‌هاي رويشي در درختان هر منطقه، مي‌توان زمان دقيق تشكيل حلقه‌ها را مشخص كرد. در اين پژوهش از دو منطقة دهدز و باشت به‌ترتيب واقع در زاگرس مركزي و جنوبي، 18 پايه در هر منطقه (به‌نسبت مساوي تك‌پايه و جست‌گروه) انتخاب شد و پس از ثبت پارامترهاي كمي آنها، عمليات قطع و جداسازي انجام گرفت. براي برآورد رويش سالانة شعاعي و زي‌توده، نمونه‌ها به‌صورت ديسك در ارتفاع 0/3 متر درخت تهيه و در آزمايشگاه پس از آماده‌سازي سطح آنها، عرض حلقه‌ها با استفاده از ميز اندازه‌گيري (LINTAB 6) همراه با برنامة TSAPWIN، با دقت 0/01 اندازه‌گيري شد. براساس نتايج به‌دست‌آمده، متوسط مقدار رويش سالانة شعاعي برودار براي فرم‌هاي رويشي تك‌پايه و جست‌گروه در رويشگاه خالص به‌ترتيب 1/73 و 1/95 ميلي‌متر و در رويشگاه آميخته به‌ترتيب 2/04 و 1/98 ميلي‌متر محاسبه شد. مقدار رويش سالانة زي‌توده براي فرم‌هاي رويشي تك‌پايه و جست‌گروه در رويشگاه‌هاي خالص به‌ترتيب 6/34 و 6/52 كيلوگرم و در رويشگاه آميخته به‌ترتيب 7/20 و 6/84 كيلوگرم در سطح درخت استو رويش كربن در حدود 48 درصد مقدار زي‌توده بوده است. نتايج تجزية واريانس رويش سالانة شعاعي و زي‌توده براي فرم‌هاي مختلف رويشي در رويشگاه‌هاي متفاوت حاكي از نبود اختلاف آماري معني‌دار بين فرم‌هاي رويشي مورد بررسي است. ارزيابي نرخ رويش سالانه در فرم‌هاي مختلف رويشي و افزايش يا كاهش رشد در سنين مختلف از ديگر موضوعات مهم و كاربردي در برآورد رويش است كه در اين پژوهش بدان پرداخته شده است.

By comparing the pattern of rings among the trees in each region, it is possible to determine the exact year of ring formation. In this study, the data were collected from two different sites, Basht and Dehdez. In each site, 18 Quercus brantii individuals from two growth forms were selected and cut within each plot and the felled trees were then partitioned and the fresh weight was measured in the field. Also, a complete cross-sectional disk was sampled from each sampled tree at stump height (0.3 m aboveground). Moisture and carbon content of samples were measured in the laboratory and dry weights and carbon stock were also calculated. The proportion of annual diameter and average annual biomass quantity in the scale of individual tree and the growing forms including coppice and high-forest were studied in the current research. Average annual radial increment for Quercus brantii from two plantations, high forest, and coppice, were 1.73 and 1.95 in central Zagros forest and 2.04 and 1.98 (mm/year-1) in south Zagros forest, respectively. Also, average annual biomass increment for high forest and coppice were 6.34 and 6.52 in central Zagros forest and 7.20 and 6.84 (kg/year-1) in south Zagros forest, respectively. The carbon allocation was 48% of the biomass production. The results showed that there are no statistically significant differences between annual diameter increment and average annual biomass amounts in two different sites (p<0.05). Evaluating the annual growth rate in different forest forms and increasing or decreasing growth in different ages is another important and practical issue in estimating the growth, which was discussed in this study.