گسترش و اتصال زيرساخت‌هاي حمل‌ و نقل و انرژي اتحاديۀ اروپا به حوزۀ خزر و درياي سياه: ابعاد، فرصت‌ها و تهديدها

Expansion and Connection of EU’s Transport and Energy Infrastructures to the Caspian Area and Black Sea: Dimension, Opportunities and Threats

راهروهاي بين‌دولتي يكي از عرصه‌هاي رقابت بين قدرت‌هاي بزرگ هستند. از ديدگاهي واقع ­گرايانه مي‌توان اين راهروها را شاهراه انتقال ثروت و قدرت دانست كه افزون بر برتري‌هاي اقتصادي، به كشورهاي واقع در مسير، قدرت چانه ­زني بيشتري مي‌دهد. از اين‌رو هر يك از قدرت‌هاي بزرگ راهروي مورد حمايت خود را در مناطق مختلف به­ويژه براي اتصال آسيا و اروپا طراحي و ارائه كرده‌اند كه برنامه‌ تراسيكا و راهروي گاز جنوبي اتحادية‌ اروپا، جادۀ ابريشم جديد آمريكايي و خطوط لولة‌ مورد حمايت اين كشور و راهروي بين‌المللي شمال- جنوب روسيه در اين زمينه قابل اشاره هستند. با توجه به تأثير مستقيم اين برنامه‌ها بر منافع ملي ايران و اهميت شناخت دقيق اين طرح‌ها، در اين نوشتار اصول، هدف‌ها، اولويت­ ها، برنامه‌ها و اقدام‌هاي انجام‌شده يا برنامه‌ريزي‌شده در زمينة‌ تلاش اتحاديۀ اروپا براي اتصال زيرساختي اروپا به حوزة‌ درياي سياه، درياي خزر و فراتر از آن تشريح شده و راهكارهايي هم براي پيشبرد منافع ملي جمهوري اسلامي ايران در اين حوزه ­ها ارائه شده است. پرسش اصلي كه در اين پژوهش به آن پاسخ داده خواهد شد اين است كه پيامدهاي برنامه ­هاي اتحاديۀ اروپا در حوزة اتصال زيرساخت‌هاي حمل‌ونقل و انرژي خود به حوزة‌ درياي سياه و درياي خزر بر منافع ملي جمهوري اسلامي ايران چيست؟ فرضية پژوهش اين است كه منافع و تهديدهايي به‌شكل هم‌زمان براي جمهوري اسلامي ايران پديد آمده است. يافتة پژوهش اين است كه سياست خارجي توسعه‌محور، مؤلفة تعيين‌كننده در اين حوزه است. روش پژوهش نيز توصيفي- تحليلي است.

International Transport Corridors and Interstate Pipelines are important sources of conflict and competition between major powers. From a Realistic point of view, they are not only economic initiatives but can also be used as a political leverage for countries en route. So each major power has proposed its own preferred corridor. EU’s TRACECA Initiative and Southern Gas Corridor, United States New Silk Road and its support for pipelines and Russia's support for International North-South Corridor are obviously in line with this Realistic Approach. The Islamic Republic of Iran, due to its geopolitical situation, potentially faces different choices, so it is important to exactly survey this initiatives and obstacles. After offering a very exact and comprehensive description of the European support of Interstate Initiatives in Caspian Sea and Black sea, In this article, principles, objectives, preferences, programs and measures planned in the European Union for infrastructure connecting Europe to the Black Sea, the Caspian Sea have been presented and Strategies for advancement of national interests of the Islamic Republic of Iran are elaborated on.