حاكميت برنامه بازآفريني بافت ناكارآمد شهر تهران با رويكرد شبكه

Governance of distressed areas regeneration program of Tehran with network approach

مبحث بافت‌هاي ناكارآمد و توجه به بهبود فضاي زيستي در نواحي فرسوده شهري يكي از مباحث پيچيده و چند‌وجهي در حوزه شهرسازي و مديريت شهري به شمار مي‌رود. نظر به اهميت بازآفريني بافت ناكارآمد شهري تاكنون قوانين و مصوبه‌هاي زيادي سعي در ايجاد شرايط و تسهيل امور مربوط به آن داشته‌اند، اما با اين وجود به نظر مي‌رسد پيشرفت چنداني در اين حوزه صورت نگرفته است. يكي از دلايل قابل ذكر، ماهيت چند تخصصي و متنوع پروژه‌ها همراه با حضور ذي‌نفعان متعدد از نهادهاي خصوصي و عمومي در حوزه بازآفريني بافت ناكارآمد است كه هماهنگي و هم‌راستايي عملكرد اين ذي‌نفعان موجب پيچيدگي فرايند بازآفريني مي‌‌‌شود. در واقع مي‌توان گفت كه بازآفريني بافت ناكارآمد شهري داراي خصوصيات يك طرح1 است كه شبكه‌اي از ذي‌نفعان در اجرا و پيش برد اهداف آن دخيل هستند و مطابق مطالعات پيشين يكي از مهم‌ترين عوامل در پيش برد اين طرح‌ها مسئله حاكميت ذي‌نفعان آن است. لذا شناخت حاكميت اين شبكه و نقد آن مي‌تواند در موفقيت اين طرح‌ها تأثيرگذار باشد. به اين منظور، اين مقاله با استفاده از روش گروه‌هاي كانوني ميزان تعامل بين هر دو ذي‌نفع شناسايي شده را كمي‌سازي مي‌كند و سپس با استفاده از روش تحليل شبكه اجتماعي كه ابزاري قدرتمند براي شناسايي و تحليل ابعاد مختلف شبكه‌ها محسوب مي‌شود، شبكه قدرت حاكم بر سازمان‌ها و نهادهاي مرتبط با برنامه بازآفريني شهر تهران را به منظور بررسي ميزان تعامل كه يكي از مهم‌ترين ملزومات حاكميت اين شبكه‌هاست، مورد بررسي قرار مي‌دهد. در انتها با تمركز بر ادبيات موضوع و تطبيق نتايج حاصل از تحليل شبكه اجتماعي با شرايط مطلوب، ضعف‌هاي وضع موجود را بررسي و رويكرد مناسب حاكميت را پيشنهاد مي‌كند.

The distressed areas and improvement of living atmosphere is one of the complex and multi-dimensional subjects in the field of urban design and management. Considering the importance of this subject, so may laws and policies have been issued by governments and policy makers; however, a significant improvement has not been observed in this filed. One of the reasons for the lack of development is the multi expertise nature of the regeneration programs and the diversity of projects along with the different stakeholders from private and governmental institutions that need complex coordinating plans. In the other words, the regeneration of deteriorated areas has the attitudes of a program, which a network of stakeholders have essential roles in its achievements and one of the important issues for reaching the end points of the program is governance of these stakeholders. Therefore, recognizing the structure of the stakeholder networks’ governance and criticizing it can lead to the success of these programs. As one of the most important aspects of the regeneration programs’ governance is the collaboration between nodes, this article has quantified the degree of the collaboration between nodes of the stakeholders’ network of Tehran regeneration program by using the focus group method. Then the results have been used as the date for Social Network Analysis (SNA) method which is a great program for analyzing the different aspects of the networks. Then by using SNA, the degree of collaboration of Tehran regeneration program’s governance network is identified and is compared to the ideal form of collaborative governance structure introduced in the literature to make some suggestion for making the improvements.