بررسي مفاهيم و جايگاه عقد ضمان در فقه اماميه و حقوق ايران

Investigating the Concepts and Position of Contracts of Guaranty in Imamieh Jurisprudence and Iranian Law

مبناي فقهي و حقوقي ضمان درك در اين فصل به طور جداگانه به بررسي مبناي ضمان درك در فقه اماميه و حقوق خواهيم پرداخت، چرا كه مبناي ضمان درك در فقه اماميه با آنچه كه در حقوق ايران آمده مغاير است زيرا حقوق ضمان درك را ناشي از بيع صحيح دانسته (م 391 ق.م) در حالي كه در فقه اماميه مبناي ضمان درك فساد بيع است ضمان در فقه و حقوق به دو تعبير استعمال شده است يكي به معناي عقد ضمان و آن عبارت است از اينكه شخصي، مالي را كه بر ذمه ديگري مي باشد به عهده گيرد و ديگري به معناي مسئوليت مدني. البته در فقه نيز ضمان به دو تعبير مصطلح گرديده، يكي ضمان بالمعني الاعم كه عبارتست از عقد ضمان، عقد كفالت و عقدحواله و ديگري ضمان بالمعني الاخص است كه منحصراً مربوط به عقد ضمان است. عقد ضمان، يكي از انواع عقود اسلامي است كه در مقايسه با ساير عقود بيشتر و پيشتر مبتلابه جامعه بوده و هست. در اين راستا فقها و حقوقدانان مشهور به فحص و بررسي درمتن و ماهيت آن و حتي به حواشي آن نيز اهتمام ورزيده اند و از ديگر سو، به علت اختلافي بودن ماهيت اين عقد بين فقهاي اهل تشيع و تسنن، دامنه بحث بسيار گسترده و وسيع گرديده است. مقاله حاضر، كنكاشي علمي و تحقيقي است مدون و منظم هم درحقوق و هم درريشه يابي منابع فقهي و حقوقي عقد ضمان و هم چنين مؤلف محترم سعي وافر در تقارن آن با نظام حقوقي معاصر دنيا و تطبيق آن با فقه اهل سنت داشته است

We will deal separately in this chapter with the basis for security against fault in title in the Imamieh Jurisprudence and Iranian law, because the basis for security against fault in title is different in Imamieh Jurisprudence from the Iranian law in that the latter has considered the rights of security against fault in title to arise from correct sale (Article 391 of the Civil Code), while the former regards the basis for it to be the defect or corruption of the thing purchased. Guaranty is used in jurisprudence and law in the two following senses: the contract of guaranty, when a person undertakes another's property, and civil liability. Guaranty is also interpreted in jurisprudence in two ways; one in the general sense of a contract of guaranty, a contract of sufficiency and a contract of remittance; and the other in the specific sense of a contract of guaranty. A contract of guaranty is the most commonly used contract of all Islamic contracts. The famous jurists and lawyers have scrutinized its related texts, nature and even marginal issues. However, the domain of this issue has become so vast due to the controversial nature of this contract among the Shi'e and Sunni jurists. This paper is a systematic research both in law and in finding the judicial and legal sources of contracts of guaranty. Moreover, the researcher strived to compare it with the contemporary legal system of the world as well as with the Sunni Jurisprudence