امكان‌سنجي فقهي سوآپ بدهي ـ مالكيت براي بازار سرمايه ايران

فعاليت هاي اقتصادي معمولاً داراي ريسك هستند و بايد براي پوشش ريسك آنها تدابيري انديشيد. از سوي ديگر همواره كشورها و سازمان ها از مشكلات بدهي رنج مي برند و به دنبال آن هستند تا بتوانند به نحوي بر اين مشكلات غلبه كنند. يكي از اين ابزارها، سوآپ بدهي ـ مالكيت است. سوآپ بدهي ـ مالكيت، مجموعه اي از معاملات مالي است كه به موجب آن شركت بدهكار مي تواند تمام يا بخشي از بدهي هاي خود را به صورت سهام به اعتباردهنده ارايه دهد. در مقاله پيش رو ضمن بررسي سوآپ بدهي ـ مالكيت از ديد تعريف ها، انواع، ويژگي ها، سازوكار، كاربردها، مزيت ها و معايب و ضرورت استفاده از اين ابزار در بازار سرمايه ايران، براي نخستين‌بار بررسي فقهي اين معامله انجام شده است. در اين پژوهش به روش تحقيق توصيفي – تحليلي و پيمايشي مقطعي با پرسش از خبرگان نشان داده مي‌شود كه با استفاده از عقود تنزيل دين (بيع دين به نقد)، مبادله دو قرارداد و به‌كارگيري صكوك بين‌المللي مي توان مدل غربي سوآپ مذكور را مطابق با فقه اماميه بازتعريف كرد و در بازار سرمايه ايران به كار برد و سرانجام به شبهه ضرري‌بودن سوآپ مذكور در حوزه بين‌المللي پاسخ داده مي‌شود.

Economic activities are usually risky, and measures should think about the risk hedging. On the other hand, countries and organizations are always suffering from debt problems and they are seeking to overcome these problems in some way. One of these tools is debt- equity swap. Debt- equity swap is a collection of financial transactions in which the debtor company can provide all or part of its debt to the creditor in the form of equities. In the present paper, while reviewing the debt- equity swap from the viewpoint of definitions, types, features, mechanisms, uses, advantages and disadvantages and the necessity of using this tool in the capital market of Iran, for the first time the jurisprudential aspect of this transaction is done. In this research, through descriptive-analytic and cross-sectional method by the idea of the experts we show that by using the Dayn discount contracts, the exchange of two contracts and the use of international sukuk can use the conventional model of the swap. According to Imamieh jurisprudence we redefine and use in the Iranian capital market, we finally respond to the dangers of the swap in the international arena.