آناليز عددي روابط مورفومتريك پيكان‌هاي ماسه‌اي و گونه‌هاي گياهي عامل (مطالعه موردي: ريگ نجارآباد، شاهرود)

Numerical analysis of morphometrical affiliation of sand arrows and operative species (Case study: Najjar Abad Erg, Shahrood)

پیكان ماسه‌ای یكی از مهم‌ترین اشكال اراضی تراكمی ریگ نجار آباد در شهرستان شاهرود است. در این پژوهش ارتباط بین خصوصیات مرفولوژیكی و مرفومتریك پیكان‌های ماسه‌ای حاصل از گونه‌های خارشتر و اشنان منطقه مورد مطالعه با استفاده از رگرسیون خطی ساده و چندگانه بررسی است. خصوصیات مرفومتری گیاهی شامل ارتفاع گیاه و قطر تاج پوشش و خصوصیات مرفومتری پیكان ماسه‌ای شامل حجم پیكان ماسه­ای، حداكثر عرض پیكان ماسه­ای و طول پیكان ماسه­ای هستند. نتایج تحلیل همبستگی پیكان‌های ماسه­ای بیانگر عملكرد متفاوت ارتباطات بین مولفه­های پوشش گیاهی و خصوصیات مرفومتری پیكان­های ماسه­ای است. در گونه اشنان ارتباط و همبستگی زیادی 670/0 بین ارتفاع گیاه و طول پیكان ماسه­ای و همچنین قطر تاج پوشش و حداكثر عرض پیكان ماسه­ای 753/0 وجود دارد، در حالی كه این همبستگی در گونه خارشتر 504/0 و 680/0 می باشد. نتایج رگرسیون خطی چند گانه نیز بیانگر ارتباط و همبستگی بیشتر مولفه­های مرفومتری پیكان ماسه­ای با ارتفاع گیاه و قطر تاج پوشش در گونه اشنان 879/0، 831/0، 661/0 در مقایسه با گونه خارشتر 769/0، 683/0، 523/0 است. نتایج نشان دهنده این است كه گونه خارشتر ساز وكار متكامل تری در به دام انداختن ماسه­ها و تشكیل پیكان ماسه‌ای دارد. نتایج حاصل از این پژوهش در رویكرد مدیریت مناطق بیابانی و همچنین در طرح‌های تثبیت ماسه‌های روان مفید خواهد بود.

Sand arrow is one of the most important accumulation land forms in  Najjar abad Erg in the Northeastern of toroud village. In this research emphasized on the affiliation between morphometrical and morphological characteristics of species of Alhagi mannifera and Seidlitzia florida sand arrow using regression and multiregression. morphometrical  parameters of species including plant height, canopy diameter and morphometrical parameters of sand arrow including length, maximum width of the arrow and volume. Result of correlation analysis indicates different performance between morphometrical and morphological characteristics of Species. In Seidlitzia Florida Species there are high correlation between plant height and length of the sand arrow (0.670) and also canopy diameter and maximum width of the arrow (0.753) respectively, but this correlation in Alhagi mannifera is (0.504) and (0.680) respectively. Result of linear multiregression indicate more correlation between morphological characteristic of Sand arrow and  plant height and canopy diameter in Seidlitzia florida Species (0.879, 0.831,0.661) in comparison with Alhagi manniferaSpecies (0.769,0.683,0.523). Results indicate that Seidlitzia florida Species have more prefect mechanism on trapping of sand and formation of Sand arrow. The results of this research will be fruitful in systemic management approach of desert regions, and also can be fruitful for quicksand stabilization projects.