توزيع فضايي مراحل نابالغ و بالغ ملخ ايتاليايي Calliptamus italicus (Orthoptera: Acrididae) در مراتع منطقه خدا آفرين آذربايجان شرقي

Spatial distribution of Italian locust, Calliptamus italicus (Orthoptera: Acrididae) in Khodafarin region, northwest of Iran

ملخ ايتاليايي Calliptamusitalicus Linnaeus، 1758هرساله در كانون هاي اين حشره در منطقه خدا آفرين به ويژه در حالت (فاز) مهاجر هنگامي كه جمعيت در حال افزايش باشد آسيب شايان توجهي به مراتع و كشتزارهاي هم جوار در مسيرهاي پرواز وارد مي سازد. از اين رو، تغيير جمعيتي و الگوي توزيع فضايي مراحل نابالغ و بالغ اين حشره در مراتع منطقه خدا آفرين استان آذربايجان شرقي در سال 1390، با استفاده از توزيع هاي آماري پواسن و دوجمله اي منفي، شاخص هاي تجمع و مدل هاي تيلور و آيوائو بررسي شد. نتايج ارائه شده توسط همه روش ها در بيشتر موارد بيانگر تجمعي بودن نوع پراكنش حشره بود. با اين حال، در اواخر فصل و با كاهش انبوهي حشره در دو مرحله پوره سن پنجم و حشره كامل كاهش تجمع و گرايش به پراكنش تصادفي در برخي نمونه ها ملاحظه شد. هر دو مدل تيلور و آيوائو نيز تجمعي بودن نوع پراكنش آن در مراحل نابالغ و بالغ ملخ را نشان دادند. همچنين با محاسبه آماره λ آربوس و كريچ Arbous & Kerrich براي سن اول و مجموع سن ها در هر نمونه برداري مقادير به دست آمده بيشتر از دو بود كه بر پايه نظريه Blakhith بيانگر اين است كه توزيع فضايي تجمعي حشره هم متاثر از محيط و هم ويژگي هاي رفتاري ملخ است.

Annual aggressions of Italian locust, Calliptamus italicus (Linnaeus) (Orthoptera: Acrididae) at the gregary phase cause serious damages and reduce yields in crop production systems in Khodafarin region. Despite a long history of the pest in the region, no sampling program has been developed for its population estimate and management. During growing season 2011, the spatial distribution of the post-embryonic stages of this insect was studied as a major component of a sampling program. The discrepancy of sampling data from both poisson and negative binomial distributions was investigated using Pearson's Chi square test. Moreover, different crowding and contagiousness indices including dispersion index (ID), index of clumping of David & Moore (lDM), green index (Cx), mean crowding of Lloyd (x*), patchiness index of Lloyd (Ip), Arbous and Kerich's λ, Morisita index (lδ) were used to strengthen the analyses. Taylor's power law and Iwao's regression techniques also were used to create a relation between means and variances. Results revealed that all stages have an aggregation tendency. Arbous and Kerrich's λ index was>2 in all samples and according to Blackith, it may suggest a combination of a behavioral cause of aggregation as well as an environmental one.