بررسي مقاومت به بيماري زنگ زرد در رگه هاي دابل هاپلوييد گندم نسبت به نژاد پرآزار 98E150A+

Study on resistance to hot race (198E150A+) of yellow rust disease in wheat doubled haploid lines

زنگ زرد Puccinia striiformis f.sp. tritici، از مهم ترين و زيانبارترين بيماري در زراعت گندم است كه پراكندگي گسترده اي در سراسر جهان داشته و در اغلب مناطق كشور نيز وجود دارد. در سال هاي همه گيري مي تواند آسيب بسيار زيادي به محصول گندم وارد كند. توليد رقم هاي مقاوم موثرترين روش كنترل در مقابل نژادهاي زنگ زرد است. در اين پژوهش از يك نژاد پرآزار زنگ زرد كه از منطقه ساري گردآوري شده و بر پايه واكنش هاي رقم هاي افتراقي، 198E150A+، Yr27 نام گذاري شده بود، براي ارزيابي مقاومت 64 رگه (لاين) دابل هاپلوييد ناشي از روش حذف كروموزومي تلاقي گندم و ذرت به همراه شاهدهاي حساس (بولاني و موروكو) و مقاوم (مرواريد، پارسي و سيوند) گندم در قالب طرح كامل تصادفي با سه تكرار استفاده شد. گياهچه ها در مرحله دو برگي، با نژاد يادشده مايه زني شدند. اجزاي مقاومت شامل، تيپ آلودگي (Infection type)، دوره نهان (Latent period)، اندازه جوش ها (Pustule size) و تراكم جوش ها (Pustule density) در شرايط گلخانه اندازه گيري شد. تجزيه واريانس براي همه صفات، تفاوت بسيار معني دار بين ژنوتيپ ها را نشان داد. همچنين نتايج نشان داد، بين صفات اندازه گيري شده همبستگي شديد وجود دارد. بنا بر نتايج به دست آمده، شمار 21 رگه از ژنوتيپ هاي مورد بررسي داراي واكنش مقاومت و ديگر رگه ها واكنش هايي از نيمه مقاوم تا حساس نسبت به زنگ زرد داشتند. رگه هاي مقاوم مي توانند به عنوان منابع مقاومت جديد در مرحله گياهچه نسبت به بيماري زنگ زرد استفاده شوند.

Yellow or stripe rust, Puccinia striiformis f.sp. tritici, the most damaging wheat disease that has been widely distributed around the world including most parts of our country. Yellow rust can cause heavy damage during the epidemic to wheat production. Producing new resistant varieties is the most effective way to control yellow rust disease. In this study, hot race of yellow rust which was collected from Sari and according to reactions standard and differential varieties, 198E150A+, Yr 27 was named to evaluate the resistance of 64 doubled haploid lines, produced by chromosome elimination method crosses between wheat and maize along with resistant (Morvarid, Parsi and Sivand) and susceptible (Bolani and Morocco) control varieties in form of completely randomized design. To assess the resistance of doubled haploid lines of wheat, the first or second leaves of the seedling grown in the greenhouse were inoculated with spores of pathogen. Resistance was measured by infection type, latent period, pustule size and density. The analysis of variance showed a significant difference among the genotypes. The results indicated that there is a high correlation between the measured traits. Besides the result of data analysis indicated that 21 DH lines were the most highly resistant lines and other lines were semi-resistant to highly susceptible. These lines can be used as resistance resources relative to pathogen in improvement wheat programs.