تعيين ويژگي هاي تغذيه اي روغن استخراج شده از ميوه بلوط ايراني

Determination of the Nutritional Characteristics of the Oil Extracted from Persian Oak Fruit

مقدمه: گونهبلوط بخش عمده‌ای از جنگل‌های زاگرس را به‌خود اختصاص داده است. میوه این گونه دارای خواص تغذیه‌ای فراوانی است كه آشنایی با آن می‌تواند نقش مهمی در اقتصادی كردن جنگل ایفا نماید. این تحقیق با هدف بررسی ویژگی‌های تغذیه‌ای میوه و به‌ویژه روغن استخراج شده از آن انجام شد. موادوروش‌ها:این تحقیق بر روی میوه بلوط ‌ایرانی انجام شد. به این منظور در منطقه دره‌گرم شهسوار شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری تعداد 14 درخت بلوط ایرانی در دو فرم رویشی دانه‌زاد و شاخه‌زاد به‌طور تصادفی در كلاسه‌های قطری مختلف انتخاب شدند. از هر درخت تعداد 30 عدد میوه از قسمت‌های مختلف درخت تهیه شد. میوه‌ها به‌صورت جداگانه برای اندازه‌گیری عناصر تغذیه‌ای و استخراج روغن به آزمایشگاه منتقل و عناصر غذایی (میكرو و ماكرو) موجود در قسمت‌های مختلف بذر نیز اندازه‌گیری شد. استخراج روغن با استفاده از روش سوكسله انجام شد.  یافته‌ها:از بین عناصر پر مصرف، نیتروژن، پتاسیم و كلسیم و از بین عناصر كم مصرف، آهن و منگنز به ترتیب بیشترین عناصر موجود در میوه بلوط ایرانی هستند. مقدار متوسط روغن میوه بلوط ایرانی 89/0 ± 56/8 درصد است. ساختار اسید چرب روغن بلوط ایرانی عمدتاً حاوی اسیدهای چرب معمول در روغن­های گیاهی است كه از آن جمله می‌توان به  انواع اسیدهای چرب تك غیراشباع (به خصوص اسید اولئیك 4/49 درصد)، چند غیراشباع (به خصوص اسید لینولئیك 5/26 درصد) و اشباع (به ویژه اسید پالمیتیك 1/19 درصد) اشاره كرد. نتیجهگیری:میوه بلوط ایرانی دارای ارزش تغذیه‌ای بوده و از درصد قابل توجهی روغن با ارزش غذایی بالا برخوردار است. بنابراین می‌توان با برنامه‌ریزی صحیح در زمینه تولید روغن از میوه درختان جنگلی بلوط غرب كشور، زمینه اشتغال و ایجاد درآمد برای روستائیان جنگل‌نشین فراهم نمود.

Introduction: Oak treescover a vast area of Zagros forests. Acorn has numbers of nutritional characteristics and might be regarded as a good source of nutrition. The aim of this study is to describe the nutritional characteristics and physicochemical properties of acorn oil. Materials and Methods: This research was carried out in Chaharmahal and Bakhtiari province. Fourteen trees were selected randomly, in different diameter classes in two groups of single stem trees and coppice shoots. Thirty acorns were harvested from each tree and dried in an oven at 80 °C for 2 days. The nutritional elements of the seed were measured and the oil was extracted by light petroleum ether employing soxhlet aparatus. Results: The results indicated that nitrogen was present at high concentration followed by some elements namely Potassium, Calcium, Iron and Manganese in respective decreasing order. The oil concentration of the fruit accounted for 8.56% and the fatty acid profile of the fatty acid of the oil indicated that the predominant fatty acid was the monounsaturated fatty acid (Oleic 49.4%) followed by polyunsaturated and saturated fatty acids in respective decreasing order. Conclusion: Acorn of Persian Oak is important nutritionally and the oil contains an appreciable concentration of unsaturated fatty acids. Therefore, good management concerned with acorn harvesting and oil production might be required and essential.