اندازه موسسه حسابرسي و كيفيت حسابرسي: نقد نظري، نقد روش پژوهش و ارائه پيشنهادات

براساس نظريه اندازه موسسه حسابرسي در ايران نيز پژوهش‌هايي به منظور مطالعه تفاوت كيفيت حسابرسي سازمان حسابرسي به عنوان حسابرس بزرگ و موسسات حسابرسي عضو جامعه حسابداران رسمي به عنوان حسابرس كوچك، انجام شده است. اما نتايج پژوهش‌هاي انجام شده در كشور در اين حوزه متناقض است. چنين نتايج متناقضي مي‌تواند بيانگر اين موضوع باشد كه نظريه به كار برده شده مناسب فضاي حسابرسي ايران نيست يا ضعف در روش پژوهشي به كار برده شده وجود دارد يا هر دو مشكل به‌ طور همزمان وجود دارند. لذا هدف پژوهش حاضر نقد نظري و روش پژوهش‌هاي داخلي پيشين براساس نظريه اندازه موسسه حسابرسي بين سال‌هاي 1385 تا 1394 مي‌باشد. به‌طور كلي، نقد نظري نشان مي‌دهد كه سازمان حسابرسي فاقد اكثر ويژگي‌هاي حسابرس بزرگ طبق نظريه اندازه موسسه حسابرسي است. هم‌چنين، نقد روش پژوهش نشان مي‌دهد كه مشكل انتخاب درون‌زاي حسابرس توسط پژوهشگران ايراني كنترل نشده است. متغير درون‌زا متغيري است كه حداقل از يك متغير ديگر در مدل يا الگوي طراحي شده اثر مي‌پذيرد. زماني كه متغير مستقل درون‌زا باشد، مشكلات عمده‌اي از لحاظ آماري در برآورد مدل ايجاد مي‌كند. پژوهش حاضر براي رفع مشكل نظري پژوهش‌هاي اين حوزه در ايران، دو نظريه متناقض "فشار حق الزحمه حسابرسي" و "حسابرسي شونده و حسابرسي كننده دولتي" را مطرح مي‌كند. هم‌چنين، براي رفع مشكل روش پژوهش، استفاده از فرآيند دو مرحله‌اي هكمن (1979) و مدل‌هاي انطباقي روزن بوم و روبين (1983) را مطرح مي‌كند.

In Iran, in light with audit firm size view, studies have investigated the audit quality differences between Audit Organization of Iran as a big audit firm and private audit firms as non-big audit firms. However, the empirical evidence provided by the Iranian researchers in this area is mixed and inconsistent. Such findings are likely to alarm that; (i) audit firm size view has weak explanation and interpretative power in the Iranian research setting; (ii) there are considerable weaknesses in applied research method; and/or (iii) both issues exist simultaneously. Hence, the present study theoretically and methodologically criticizes a number of Iranian studies based on the audit firm size view between 2006 and 2015. Theoretical criticism reveals that Audit Organization of Iran does not possess most of big audit firms’ characteristics in light of audit firm size view. In addition, methodological criticism indicates that the issue of endogenous auditor choice has not been taken into account by the Iranian researchers. When the independent variable in a regression model is endogenous, using usual statistical estimators such as ordinary least squares may result in misleading findings. The present study, to deal with theoretical issues in conducting research about auditor type (state vs. private) in Iran, suggests two conflicting views including “fee pressure” and “auditor and auditee controlled by the state”. In addition, to overcome endogenous auditor choice, this study suggests using the two stage procedure of Heckman (1979) and propensity score-matching models presented by Rosenbaum and Rubin (1983).