مباني فقهي قصاص پدر توسط فرزند در صورت قتل مادر

Study of the Possibility of Father’s Retribution by the Child in case of Murdering Mother

عدم قصاص پدر در صورت قتل فرزند، مورد اتفاق همه فقهاست و ماده 301 قانون مجازات اسلامي نيز آن را تصريح كرده است. اما گاهي پدر، مرتكب جنايت بر كسي مي‌شود كه فرزندش، ولي‌­دم مجني­‌عليه است و درواقع فرزند مستقيماً مورد جنايت قرار نمي­‌گيرد، بلكه فرزند حق قصاص پدر خويش بابت جنايت پدر بر همسر خود را پيدا مي­‌كند. در اين مورد، درباره اينكه فرزند مي‌تواند قصاص پدر را مطالبه كند يا خير، بين فقها اختلاف­‌نظر وجود دارد. گروهي از فقها با استناد به دلايلي چون قياس اولويت و روايت «لايُقادُ والدٌ بوَلَدِه» و روايات باب قذف، قائل به عدم قصاص پدر هستند. گروهي ديگر ضمن رد دلايل مورد استناد گروه نخست، موضوع مورد بحث را مشمول عمومات ادله قصاص دانسته­‌اند. در اين مقاله به نقد و بررسي دلايل هر دو گروه از فقها پرداخته شده و با توجه به بررسي مستندات دو گروه، نظريه قصاص پدر، قابل دفاع دانسته شده است.

The punishment of father in the case of the murdering his child is forbidden, and this issue is accepted by all jurists, as well as announced by the Article 301 of the Islamic Penal Code. But sometimes, father makes a crime against someone who is the avenger of blood for the victim, and in fact the child is not directly subject to the crime. However, the child finds the right of “Qisas” against his father for his crime against his wife. In this case, There is a dispute between jurists whether the child can claim Father’s Qisas or not. In this regard, a group of jurists, based on reasons such as prioritization analogy and the narration of “Father cannot be punished for murdering his child” and the narrations about Qadhf, believe in impossibility of punishing father. The other group rejects the arguments cited by the first group and considers this a subject under general indications of Qisas. In this article, reasons for both groups of jurisprudents have been discussed. According to the study of the documents of the two groups, the theory of the possibility of father’s retribution can be defended.