مشكلات و موانع پرورش ماهيان گرم آبي در منطقه البرز شمالي با تاكيد بر استان گيلان

Study of the Problems and Obstacles of Warm-water fish farming on Northern Alborz region with emphasis in Guilan Province

اين بررسي باهدف شناسايي محدوديت ها و فرآيندهاي مديريتي موثر و تاثيرگذار بر توليدات ماهيان گرم آبي مزارع پرورشي استان گيلان و نقش مخاطرات قهري و تاثيرگذار بر فرآيند توليد اين استان در منطقه البرز شمالي اجرا گرديد. جامعه آماري موردبررسي در اين تحقيق، پرورش دهندگان ماهيان گرمابي استان گيلان بوده و جمعيت موردمطالعه شامل نمونه منتخب از جمعيت موردنظر است. در اين مطالعه جمع آوري اطلاعات از طريق برگه هاي پرسش نامه اي كه در اختيار نمونه منتخب قرار داده شده بود، به دست آمده است. نتايج نشان داد كه 3/89 درصد از مزارع خصوصي، 1/7 درصد تعاوني و 6/3 درصد دولتي بودند، همچنين 6/92 درصد از مزارع داراي سيستم پرورش پلي كالچر، 7/3 درصد مونوكالچر و 7/3 درصد چندمنظوره بودند. بررسي ميزان سطح تحصيلات پرورش دهندگان در استان نشان مي دهد كه 6/ 35% از آن ها تحصيلات ديپلم و بالاتر، 8/17 درصد تحصيلات دبيرستاني، 9/10 درصد تحصيلات راهنمايي و 7/31 درصد آز آنان بي سواد بودند همچنين 9/17 درصد از آنان در مزرعه از وجود كارشناسان فني مرتبط استفاده مي نمايند و 1/82 درصد از مزارع فاقد كارشناس فني بودند. نتايج حاصل از تجزيه وتحليل پرسش نامه ها در خصوص فرايندهاي مديريتي موثر و تاثيرگذار بر پرورش ماهي، مخاطرات قهري و تاثيرگذار بر ميزان توليد نشان داد كه از مجموعه مخاطرات ارائه شده در برگه ها به ترتيب بالاترين ميانگين متعلق به كمبود اكسيژن با 3/49 درصد، قطع آب (68/23 درصد)، تراكم زياد (47/9 درصد)، غذاي نامناسب (25/6 درصد)، بيماري (79/5 درصد)، آلودگي (58/3 درصد) و حمل ونقل (93/1 درصد) بوده است. بررسي نقش عوامل قهري موثر بر ميزان توليد بر طبق نظر پرسش شوندگان نشان داد كه بالاترين درصد ميانگين متعلق به ابرناكي با 43/57 درصد و پس ازآن عوامل خشك سالي (64/24 درصد)، دما (78/11 درصد)، يخبندان (25/5 درصد)، سيل (72/0 درصد) و طوفان (18/0 درصد) از عوامل موثر قهري و منجر به تلفات هستند. همچنين متغيرهاي مرتبط با عوامل خسارات قهري و مديريتي با استفاده از آزمون فاكتور (FA) با روش استخراج مولفه هاي اصلي (PCA) و همچنين چرخش واريماكس (Varimax) موردبررسي قرار گرفتند. متغيرهاي كمبود اكسيژن و قطع آب كه در مجموعه مخاطرات مديريتي قرار دارند بيشترين مقدار واريانس را نسبت به ساير متغيرها نشان مي دهند. تعداد زيادي از پاسخ دهندگان به اتفاق بر اين باورند كه آموزش هاي ترويجي مي توانند بر توانايي مديريت ريسك آن ها تاثير گذاشته و از بروز تلفات در مزارع پرورش ماهيان گرم آبي بكاهد.

This study have done by propose of identification of Limitations and effective management processes، the role of forcible risks and affecting on warm water fish pond production on Guilan province in region of Alborz Shomali. Statistical Society in this study was warm water fish farmers in Guilan province and the population of this study includes selected sample of the total population warm water fish farmer in Guilan province. In this study the data were collected by a questionnaire forms that filled by fish farmers. The results showed، that was %89.3 private form، %7.1 of those cooperative and 3.6% of fish farm was governmental، also the cultivation system in this region was %92.6 polyculture،% 3.7monoculture and %3.7 integration. The level of education data of fish farmers showed that 35.6 % of those had diploma of high school degree، 17.9% under high school degree، 10.9 % secondary education and 31.7 % illiterate. Only 17.9 percent of fish farmers used of technical and expert person in their farm and 82.1 % haven’t use from any technical advice. Analyzes of data showed that of complex of management problems ، limitations of that and effective on fish production respectively related to low oxygen demand in pond ( 49.3%) ،miss water inlet (23.68%)،high density (9.47%)، poor quality of fish feed(6.25%)، disease (5.79%)،pollutions( 3.58%)and condition of transport(1.93%).Also the study role of effective forcible risks on fish production according to fish farmers idea showed that the highest average percent belongs to cloudiness(57.43%)and after that respectively drought (24.64%) ،high temperature (11.78%) ، glacial (5.25%)، flood(0.72%) and storm (0.18%) were the important mortality factors in pond farm. Variables related to forcible risks and management problems analyses by Confirmatory Factor Analysis Extracted of principal factors and varimax، the result showed that low oxygen demand and miss water inlet variable were the most amount of variance than other variables. A large number of respondents did believe that extension training could to impact on ability risk managements of fish farmers and help to them for choose the method of decrease the mortality of fish pond.