تحليل ساختار فضايي خانه هاي سنتي ايران با استفاده از روش نحوفضا (مطالعه موردي: مقايسه خانه هاي يزد، كاشان و اصفهان)

Application of Quantitative Methods in Analyzing the Spatial Structure of Iranian Traditional Home Using Space Syntax (Case Study: Comparison of Houses in Yazd, Kashan and Isfahan)

انعكاس ريشه هاي فرهنگي و اجتماعي و اعتقادي هر جامعه اي در كالبد معماري آن نمود مي يابد. خانه به عنوان اولين سرپناه بشر، منعكس كننده بيش ترين تاثيرات فرهنگي در جوامع مختلف است. لذا چنين به نظر مي رسد كه با تحليل ساختار فضايي سكونت گاه هاي مختلف، مي توان به تفاوت هاي فرهنگي موجود در آن جوامع پي برد. پژوهش حاضر به منظور بررسي اين موضوع به تحليل و مقايسه ساختار فضايي خانه هاي سنتي در سه شهر يزد، كاشان و اصفهان مي پردازد و در اين خصوص از تكنيك نحو فضا استفاده مي كند. به منظور تجزيه و تحليل داده ها از دو ابزار نمودارهاي توجيهي و نرم افزار Depthmap استفاده شده است. در پارامترهايي چون عمق، اتصال، هم پيوندي و دسترسي فيزيكي و بصري تحليل ويژگي هاي فضايي خانه ها مورد بررسي قرار گرفته اند. در مرحله اول 9 خانه از سه شهر مورد نظر انتخاب و در دسته بندي هاي يك حياطه، دو حياطه و چند حياطه قرار گرفتند. در گام دوم نمودارهاي توجيهي مربوط به هر كدام از نمونه هاي انتخابي ترسيم شد. در مرحله سوم با تحليل گراف ها و نيز بررسي نرم افزاري نمونه هاي مورد نظر، ساختار فضايي و الگوي چيدمان آنها مورد بررسي قرار گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه به رغم استفاده از الگوي ثابت درون گرا در خانه هاي هر سه شهر، تفاوت هايي در نظام فضايي و الگوي چيدمان فضا در خانه هاي ساخته شده در اين شهرها وجود دارد. از جمله اين تفاوت ها مي توان به وجود عمق فضايي بيش تر، نفوذپذيري كم تر و در عين حال تفكيك پذيري بيش تر بين دو حوزه اندروني و بيروني در خانه هاي يزد نسبت به خانه هاي كاشان و اصفهان اشاره كرد. چنين به نظر مي رسد كه اين تفاوت ها نشات گرفته از ويژگي هاي فرهنگي و اجتماعي ساكنان اين شهرها به ويژه ميزان اهميت موضوع محرميت و حفظ حريم خصوصي در خانه باشد.

The reflection of the cultural, social, and religious roots of any society is shown in its archi tectural structure. The house is the first shelter of humanity which reflects the most cultural influences in different societies. Therefore, it seems that by analyzing the spatial structure of different settlements, it can be seen the cultural differences existing in those societies. The present study aims to analyze and compare the spatial structure of traditional houses in three cities of Yazd, Kashan and Isfahan and in this regard it uses space syntax techniques. In order to analyze the data, two explanatory charts and Depthmap software were used. In parameters such as depth, connectivity, association and physical and intuitive access to the analysis of spa tial properties of homes have been investigated. In the first stage, nine houses were selected from the three cities and classified in the one courtyard, two courtyard and multiple courtyard. In the second step, for each selected sample descriptive charts were drawn. In the third step, by analyzing the graphs as well as examination of the software samples the spatial structure and their layout pattern were studied. The results of the research showed that despite the use of the introverted constant pattern in the houses of all three cities there are differences in the spatial system and the pattern of space layout in the houses built in these cities. Among these differences can be noted existence of greater spatial depth, less permeability and better sepa rability between the two interior and exterior areas in Yazd houses than the homes of Kashan and Isfahan. It seems that these differences originated from the cultural and social character istics of the inhabitants of these cities, in particular the importance of the issue of privacy and privacy preservation at home.