اثر كودهاي زيستي در تلفيق با مقادير مختلف كودهاي شيميايي بر ويژگي هاي رشد و عملكرد كاسبرگ هاي چاي ترش (.Hibiscus sabdariffa L)

Effect of Bio-fertilizers in Combination with Different Rates of Chemical Fertilizers on the Growth Characters and Sepals Yield of Roselle (Hibiscus sabdariffa L.)

چاي ترش (.Hibiscus sabdariffa L) گياهي دارويي نيمه گرمسيري از خانواده ختمي است كه از كاسبرگ آن به دليل خواص دارويي و خوراكي استفاده مي شود. به منظور ارزيابي اثر كودهاي زيستي در تلفيق با مقادير مختلف كودهاي شيميايي بر ويژگي هاي رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد كاسبرگ هاي چاي ترش، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه زابل در سال هاي زراعي 91-1390 و 92-1391 اجرا شد. تيمار ها شامل تغذيه گياه با NPK (به ترتيب220، 130 و 75 كيلوگرم در هكتار اوره، سوپرفسفات تريپل و سولفات پتاسيم)، كود زيستي بيوفسفات، بيوفسفات+25 درصد NPK، بيوفسفات+50 درصد NPK، بيوفسفات+100 درصد NPK، كود زيستي نيتروكسين، نيتروكسين+25 درصد NPK، نيتروكسين+50 درصد NPK، نيتروكسين+100 درصد NPK، بيوفسفات+ نيتروكسين، بيوفسفات+ نيتروكسين+25 درصد NPK، بيوفسفات+ نيتروكسين+50 درصد NPK، بيوفسفات+ نيتروكسين+100 درصد NPK و شاهد (عدم استفاده از كود) بود. ويژ گي هاي ارتفاع بوته، تعداد شاخه، وزن تر رويشي، وزن خشك رويشي، وزن تر ريشه، وزن خشك ريشه، تعداد كاسه گل، وزن خشك و عملكرد كاسبرگ ها مورد اندازه گيري قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه مركب حاكي از آن بود كه اثر تيمارهاي كودي بر كليه صفات مورد بررسي معني دار (01/0P) بود. تعداد كاسه گل، مهم ترين جزء تعيين كننده عملكرد كاسبرگ ها بود. بيشترين مقادير ارتفاع بوته (00/126 سانتي متر)، ، وزن تر و خشك رويشي (به ترتيب 89/2592 و 72/667 گرم در متر مربع)، وزن تر و خشك ريشه (به ترتيب 61/203 و 22/59 گرم در متر مربع)، وزن خشك و عملكرد كاسبرگ ها (به ترتيب 61/232 و 03/210 گرم در متر مربع) و تعداد شاخه و كاسه گل (به ترتيب با 28/211 و 22/226 عدد در مترمربع) در تيمار نيتروكسين+ بيوفسفات+100 درصد NPK حاصل شد كه اختلاف آن با تيمار نيتروكسين+ بيوفسفات+50 درصد NPK به ترتيب با مقادير 59/119 سانتي متر، 17/2557، 11/635، 78/199، 42/58، 44/221 و 82/205 گرم در مترمربع و 56/194 و 67/201 عدد در مترمربع معني دار نبود. بنابراين با توجه به ضرورت توليد گياهان دارويي در نظام هاي زراعي و لزوم توجه به كاشت اين گياهان در نظام هاي كم نهاده، استفاده از 50 درصد مقدار توصيه شده كودهاي شيميايي NPK به همراه كودهاي زيستي تثبيت كننده نيتروژن و فسفر جهت بهبود رشد گياهان و افزايش عملكرد كاسبرگ هاي چاي ترش توصيه مي گردد.

Roselle or Maki tea (Hibiscus sabdariffa L.) is a subtropical medicinal and aromatic plant belongs to the family Malvaceae that sepals of it's due to its medicinal properties and culinary uses. To evaluate the effect of bio-fertilizers in combination with different rates of chemical fertilizers on the growth characters، sepals yield and yield components of roselle، an experiment was conducted in randomized coplete block design with three replications، at the Research Station in Zabol University، during 2012 and 2013. Experimental treatments were plant nutrition with NPK، biophosphate، biophosphate+25% NPK، biophosphate+50% NPK، biophosphate+ 100% NPK، nitroxin، nitroxin+25%NPK، nitroxin+50%NPK، nitroxin+100%NPK، nitroxin+biophosphate، nitroxin+ biophosphate+25% NPK، nitroxin+biophosphate+50% NPK، nitroxin+biophosphate+100% NPK and control (non-use of any fertilizer). Plant traits such as plant height، no. of branches.plant-1، fresh and dry weight of vegetative، roots fresh and dry weight، calyx no.plant-1، sepal dry weight، sepals yield of roselle were measured. The results of combined analysis of variance showed that the effect of fertilizer were significant (P≤0.01) for all studied traits. Calyx no.plant-1 was the most important component in determining the sepals yield. The highest of all studied triates belong to nitroxin+biophosphate+100% NPK treatment that its difference with nitroxin+ biophosphate+50% NPK treatment was not significant. Thus، with respect to the production of medicinal plants in cropping systems and attention to the cultivation of these plants in low input systems، to improve plant growth and increase the sepals yield of roselle، 50% of the recommended dose of fertilizers with bio-fertilizers is recommended.