تبيين و تحليل نقش طبقات اجتماعي در فرآيند تمدني دولت صفويه

Explain and analyze the role of social classes in the process of civilization in Safavid government

هدف اصلي نوشتار حاضر مطالعه ساخت هاي اجتماعي عصر صفويه با توجه ويژه به موضوع طبقات اجتماعي در ظرفيت و فرايند تمدني آن روزگار است. اهميت اين موضوع ناشي از آن است كه از نظام طبقاتي صفويه مي توان به عنوان نظامي باز با ويژگي تمركز فرصت ها و پيوند متقابل ياد كرد. به هنگام ظهور صفويان (907-1135هجري) همواره مفصل بندي (همزيستيِ) طبقاتي پويايي مابين اجتماعات عشايري (ايلي)، دهقاني و شهري (خرده كالايي شهري) فراهم گرديد، چندان كه صفويان ساخت اجتماعي ايران را با تاكيد بر هويت مذهبي و ملي جديدي تعريف كردند. كليت شكل بنديِ طبقات اجتماعي صفويان همچون بستري مي ماند كه در سايه آن وحدت سياسي و ملي، مدنيت، رفاه اجتماعي، رونق اقصادي و پوياي فرهنگي و روابط گسترده با دول خارجي به وجود آمد. البته اين توصيف به معناي تاييد همه جنبه هاي ساختار طبقاتي عصر صفويه در دوره هاي سلاطين صفوي نيست، زيرا تحولات اجتماعي، اقتصادي، مذهبي و شيوه حكومتي، در ايجاد ساختار طبقاتي در دوره حاكمان مختلف صفوي، نقش اساسي داشته است. اين پژوهش درصدد است با روش توصيفي ـ تحليلي ضمن توجه به ضرورت كاربرد رويكردهاي جامعه شناختي در تحليل پديده هاي تاريخي و برپايه منابع كتابخانه اي، سير تمدن در طبقات اجتماعي دولت شيعي صفويه را در چشم انداز حيات سياسي، اجتماعي و اقتصادي جامعه به عنوان پايه و زيربنايي براي دوره هاي بعد بررسي و تحليل نمايد.

The main purpose is to study the social structures of the Safavid age with particular attention to subject of social classes in capacity and process of civilization of that time. The importance of this is that the Safavid class system can be described as an adaptable system with the focus on opportunity and reciprocity. With the rise of Safavids (1180-1907)، a dynamic classical articulation (classical co-existence) has always been provided between nomadic، peasant and urban communities (urban commodities)، as the Safavids defined social structure of Iran with emphasis on a new religious and national identity. The whole formation of social classes of the Safavids was like a substrate that in the shadow of this arose political and national unity، civilization، social welfare، economic and cultural dynamism، and extensive relations with the foreign states. This description does not mean to confirm all aspects of the class structure of the Safavid era during the periods of the Safavid kings، because the changes of social، economic، religious، and governmental practices، has played a key role in creating a class structure in the era of various Safavid kings. The present study aims to use the descriptive-analytical method for investigate and analyze the course of civilization in the social classes of the Shiite government of Safavid in the perspective of the political، social and economic life of the society as the foundation and infrastructure for subsequent periods، while considering the necessity of applying sociological approaches in analysis of historical phenomena and based on library resources.