بازانديشي در مفهوم مسئوليت كيفري فعل غير

Rethinking the concept of vicarious criminal liability

حقوق كيفري مدرن بر پايه ي چهار اصل مهم استوار گرديده است كه عبارت اند از: اصل قانون مندي، اصل لزوم ارتكاب رفتار، اصل تقصير و اصل شخصي بودن مسئوليت كيفري. در واقع، اين اصول با هدف تحقق بهتر عدالت در قلمرو حقوق كيفري به وجود آمده اند. به موجب اصل اخير، هر كس فقط به خاطر رفتاري كه شخصاً مرتكب شده است مسئول است و هيچ كس را نمي توان به خاطر رفتار ديگري داراي مسئوليت كيفري دانست. بااين همه، مقوله ي جديدي تحت عنوان «مسئوليت كيفري فعل غير» در حقوق كيفري مدرن مطرح شده است كه به نظر مي رسد با اصل اخير زاويه دارد. برخي از حقوقدانان با اين استدلال كه مقوله ي مذكور استثنايي بر اصل شخصي بودن مسئوليت كيفري است سعي كرده اند از آن دفاع نمايند. مبناي اين اظهار نظر آن است كه ايشان در شناخت مفهوم «مسئوليت كيفري فعل غير» دچار اشتباه شده اند. اين اشتباه در مفهوم شناسي باعث شده است كه در خصوص قلمرو اين نوع مسئوليت كيفري نيز راه به خطا برده باشند. در اين مقاله، ضمن تبيين برداشت متداول و اشتباه از اين مفهوم سعي كرده ايم مفهوم و قلمرو واقعي اين نوع مسئوليت كيفري را ترسيم نماييم.

The modern criminal law is based upon four key principles: the principle of legality، necessity of committing the act، fault principle and the principle of personal criminal responsibility. In fact، these principles have been arisen to achieve justice in the realm of criminal law. According to the last principle، everyone is responsible only for behavior that is personally committed and no one can be taken to task for other’s behavior. However، a new category called “vicarious criminal liability " has been raised in modern criminal law which seems to contradict with the last principle. Some lawyers arguing that the issue is an exception to the principle of personal criminal responsibility have tried to defend it. The basis of this view is that they were mistaken in understanding the concept of “vicarious criminal liability “. Such mistake in conceptology has given rise to the new mistake on the scope of this type of criminal responsibility. In this article، explaining the common and erroneous interpretation of the concept، we have tried to draw the real concept and scope of this type of criminal responsibility.