امكان سنجي صدور حديثِ سجده زن بر شوهر؛ نقد متني سه سطحي (زباني، ادبي و فرهنگي)

در دهه هاي اخير، تبيين كيفيت رابطه شوهران و همسران در محيط خانواده، از اهميتي ويژه برخوردار شده است. در اين ميان، وجود برخي روايات در جوامع روايي فريقين كه به زنان نسبت به شوهران جايگاهي پست اعطا ميكند، چالشهاي فراواني را موجب شده است. يكي از اين روايات، روايت «لو امرتُ احداً ان يَسجدَ لاحدٍ لامرتُ المراهَ ان تَسجدَ لِزوجِها» است. اين نوشتار، با لايه بندي روايت مذكور به سه سطح: زباني، ادبي و فرهنگي، به نقد متني آن اقدام نموده است. تقابل ميان واژه هاي «زوج» و «امراه» در اين روايت كه با زبان عربيِ عصر پيامبر(ص) همخواني ندارد، حكايتگر ضعف در لايه زباني آن است. نسخه هاي متفاوت اين حديث در جوامع روايي فريقين نيز كه بيانگر تعارض هاي فراوان ميان آنهاست، گوياي ضعف در لايه ادبي آن دارد. همچنين، بررسي گفتمان هاي رقيبِ اسلامي و جاهلي درباره رابطه زن و شوهر و مقايسه آنها با اين روايت، نشانه تاثيرپذيري اين حديث از فرهنگ جاهلي است.