پديد آورندگان :
حسینی سید زین العابدین نويسنده استادیار دانشكده منابع طبیعی و كویر شناسی، دانشگاه یزد Hosseini S. Z. , مختاری محمد حسین نويسنده استادیار دانشكده منابع طبیعی و كویر شناسی، دانشگاه یزد Mokhtari M. H. , غفاریان مالمیری حمیدرضا نويسنده استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه یزد Ghafarian Malamiri H. R.
كليدواژه :
سنجش از دور , شاخص اكتشاف خشكسالي , شاخص بارندگي استاندارد , موديس , همبستگي
چكيده فارسي :
كاهش بارندگی و افزایش دما هر یك به تنهایی یا با كمك هم، منجر به بروز خشكسالی میشوند. خشكسالی با تأثیر بر منابع آب و پوشش گیاهی یك منطقه باعث تسریع گسترش نواحی بیابانی میگردد. به منظور بررسی ارتباط خشكسالیهای سالانه و تغییرات پوشش گیاهی مراتع جنوب استان یزد، از دادههای هواشناسی و سنجش از دور استفاده شد. در ابتدا، شدتهای خشكسالی با استفاده از شاخصهای خشكسالی SPI و RDI در بازۀ زمانی سالانه تعیین شد. پهنهبندی شاخصهای خشكسالی به كمك پنج روش درونیابی انجام شد. سپس با استفاده از تصاویر سری زمانی NDVI سنجنده MODIS طی سالهای 2000 تا 2014 میانگین NDVI فصلی و سالانه محاسبه شد. در گام بعدی، روابط بین شاخصهای خشكسالی و شاخص NDVI در 16 تیپ گیاهی مرتعی بررسی شد. بر اساس نتایج شدت خشكسالی در سالهای آبی 2000-1999 و 2008-2007 منطقه مورد مطالعه به ترتیب در وضعیت خشكسالی متوسط و خشكسالی بسیار شدید قرار داشته است. ارزیابی نتایج همبستگی نشان داد در بیشتر تیپهای گیاهی بین میانگین NDVI سالانه، فصل بهار و تابستان با شاخصهای خشكسالی همبستگی معنیداری (01/0>p ) وجود دارد. بر اساس نتایج بیشترین میزان ضریب تبیین (R2) بین تغییرات شاخص NDVI سالانه و شاخص SPI سالانه در تیپ گیاهی Artemisia sieberi-Ebenus stellataمشاهده شد (75/0R2=). پس از آن بالاترین میزان ضریب تبیین در تیپهای گیاهی Zygophyllum eurypterum-Artemisia sieberi، Artemisia sieberi-Amygdalus scoparia وAmygdalus scoparia-Acer cineracens-Pistasia atlanticaبه دست آمد. به طوری كه به ترتیب در این تیپهای گیاهی 68، 65 و 63 درصد تغییرات شاخص NDVI سالانه تابع تغییرات شاخص خشكسالی SPI میباشد. تاثیر خشكسالی بر تیپهای گیاهی مختلف، بسته به شرایط اكولوژیك منطقه، نوع گونه گیاهی، فرم رویشی و همچنین سایر گونههای همراه در تیپ گیاهی متفاوت است.
چكيده لاتين :
Drought can be caused by reducing rainfall and/or increasing temperature. Drought has negative impact on water resources and vegetation, accelerates the desertification. In order to investigate the relationship between annual droughts and vegetation changes in southern part of the Yazd province, meteorological drought indices and remote sensing technology were employed. Firstly, annual drought intensities were determined using SPI and RDI indices. Five interpolation methods have been investigated and compared for drought zoning. In the next step, mean annual and seasonal NDVI were calculated using time series of MODIS images of 2000 to 2014 years. Then, relationship between drought indices and NDVI in 16 vegetation types were determined. According to the results, the drought intensity of the study area during time span of 1999-2000 and 2007-2008 were moderate and very high, respectively. Analyzing of correlation between NDVI and drought indices in different vegetation types indicates a significant correlation between annual, spring, and summer NDVI in most of the vegetation types (P<0.01). Coefficient of determination (R2) between annual variations of NDVI and annual SPI was obtained in Artemisia sieberi-Ebenus stellata, Zygophyllum eurypterum-Artemisia sieberi, Artemisia sieberi - Amygdalus scoparia and Amygdalus scoparia-Acer cineracens-Pistasia atlantica vegetation type with R2 = 0.75, 0,68, 0.65 and 0.63, respectively. So, in these plant types, 75, 68, 65 and 63 percent of variations of the annual NDVI index are in order subject to changes in the SPI drought index. Moreover, depending on ecological condition, species type, life forms, and accompany species; effect of drought on vegetation types is different.
