بازخواني اسطورۀ اوزيريس در شعر سميح القاسم بر اساس الگوي جوزف كمبل

The readout of Osiris myth in the poetry of Samih al-Qasim Based on the model of Joseph Compbell

یكی از مهم­ترین اسطوره­هایی كه با بارمعنایی رستاخیز و خیزش دوباره در شعر معاصر عربی حضوری چشمگیر دارد و حجم انبوهی از دفترهای شعری شاعران را به خود اختصاص داده، اسطوره اوزیریس مصری است. سمیح القاسم شاعر معاصر فلسطین (1939-2014) از جمله شاعرانی است كه در سه مرحله به این اسطوره توجهی نشان داده است به گونه­ای كه با مرحله سه­گانه الگوی سفرِ تك اسطوره قهرمان «جوزف كمبل» نظریه­پرداز مشهور آمریكایی قابل تطبیق و اعمال است. سه مرحله­ای كه شاعر از اسطوره یادشده الهام گرفته در سه سروده «علیقلعةالامبراطور»،«حواریّةالعار» و «اوزیریسالجدید» تجلی پیدا كرده است كه به ترتیب با مرحله سه­گانه الگویِ «عزیمت»، «تشرف» و «بازگشت» همخوانی دارد. در پرتو این شناخت، پژوهش حاضر می­كوشد با روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی چگونگی حضور شخصیت اسطوره­ای اوزیریس و شیوه­های فراخوانی و به كارگیری آن را در شعر شاعر، میزان پایبندی وی به الگوی مورد نظر را مورد واكاوی و تحلیل قرار دهد. برداشت این است كه سمیح القاسم شاعری متعهد و پایبند به سرزمین مادری است كه باتوجه به نگاه خاص خود و نیاز جامعه معاصر، با بیانی نمادین، اسطورها وزیریس را همانند انگاری و باز آفرینی كرده است.

One of the myths associated with the meaning of resurrection and rebirth is the Egyptian myth of Osiris. It has a prominent presence in contemporary Arabic poetry, and a massive bulk of poetry has been dedicated to it. The Palestinian poet Samih al-Qasim (1939-2014) is among those who have shown interest in three stages to this myth that are adaptable to the triple stages ofthe journey of the sole hero that is the myth model of Joseph Compbell, the famous American theoretician. The three stages that the poet is inspired byin the mentioned myth are manifested in three the poems of "Over the Emperor Fortress", "Hvaryh Alar" and "Osiris aljadidi". These stages are consistent with thethree stages of "departure", "initiation" and "return". In the light of this recognition and using a descriptive-analytic method, this study seeks to examine and analyze  the mythical character of Osiris, the way it is applied by the poet, and his adherence to the corresponding model. It is concluded that Samih al-Qasim is a poet committed to his motherland, who has recreated the myth of Osiris with a symbolic expression by considering his own specials outlooks and the needs of the contemporary society.