بازنمايي عقدۀ حقارت در شخصيت قهرمان داستان «إمرأة عند نقطة الصفر» اثر نوال سعداوي

Representation of Inferiority Complex in the Protagonist of the novel “Woman at Point Zero” by Nawal El Saadawi

رمان «امرأة عند نقطة الصفر» نوشته نوال السعداوی، روان‌پزشك و نویسنده پركار ادبی و سیاسی مصر، روایتگر ناكامی، شكست و حقارت‌هایی است كه «شخصیت» قهرمان داستان، در سطح خرد روایت و جامعه معاصر مصر، در سطح كلان روایی بدان مبتلا گشته است. بر این اساس در این نوشتار تلاش شده است تا با تكیه‌بر رویكرد «روان‌شناختی فرد نگرِ آلفرد آدلر»، یكی از مهم‌ترین موتیف‌ها و درون‌مایه‌های این نظریه بنام « عقدۀ حقارت» در پرداخت هزارتوهای «شخصیت» قهرمان داستان به روش توصیفی- تحلیلی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. از این‌رو و در پی پاسخ به سؤال اصلی پژوهش مبنی بر چیستیِ مهم‌ترین عوامل مؤثر در شكل‌گیری «عقدۀ حقارت» و چگونگی بازتاب آن در منش و رفتار «فردوس» قهرمان داستان، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد كه با در نظر گرفتن نقش دوران كودكی و روابط اجتماعیِ قهرمان داستان، شدت احساس حقارت وی از «به خود رهاشدگی كودك و محرومیت او از محبت و تربیت» نشأت گرفته است و این امر او را نه به‌سوی برتری‌جویی كه به سمت كمتری و عدم تلاش برای «جبران» و درنهایت به خودكشی سوق داده است.

The novel “Woman at Point Zero” by Nawal El Saadawi, an Egyptian psychiatrist and prolific literary and political writer, narrates the failures and humilities which have afflicted the protagonist of the novel at the micro level of the narration and at the macro level of the contemporary Egyptian society. The present study aims to analyze and investigate one of the most important motifs and themes of “Alfred Adler’s individual psychology”, i.e. inferiority complex, in exploration of the labyrinth of the protagonist. It answers the main research questions including ‘what are the most important factors affecting the formation of inferiority complex? ’and ‘how is this complex reflected in the manners and behaviors of “Ferdows” ?’.The findings of the research indicate that, considering the role of childhood and social relationships of the protagonist, the severity of his inferiority is caused by negligence of the child and his deprivation of affection and education. This has moved him not toward superiority but toward inferiority, lack of motivation for compensation, and finally suicide.