تاثير الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي و خودكارآمدي نوجوانان مبتلا به ديابت نوع 1 مراجعه‌كننده به كلينيك حضرت علي‌اصغر زاهدان در سال 1395

Effect of the Family-Centered Empowerment Model on Quality of Life and Self-Efficacy in Adolescents With Type 1 Diabetes Referring to the Ali Asgharייs Clinic in Zahedan , 2016

مقدمه: ديابت نوع يك، يكي از شايع‌ترين اختلالات متابوليك مزمن در دوران نوجواني است. اين بيماري اغلب به‌ عنوان بيماري خانواده در نظر گرفته مي‌شود، زيرا اداره امور فرد بيمار به ميزان زيادي نياز به مداخله و حمايت خانواده دارد. با توجه به ماهيت بيماري ديابت و لزوم خودمراقبتي در اين بيماران، الگوي توانمندسازي خانواده محور با تاكيد بر موثر بودن نقش فرد و اعضاي خانواده در سه بعد انگيزشي، روان‌شناختي و ويژگي‌هاي بيماري مي‌تواند چهارچوب مناسبي براي مداخله‌ي آموزشي در زمينه‌ي فوق باشد. بنابراين، مطالعه حاضر با هدف تعيين تاثير الگوي توانمندسازي خانواده محور بر كيفيت زندگي و خودكارآمدي نوجوانان مبتلا به ديابت انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه نيمه تجربي، 100 نوجوان مبتلا به ديابت نوع يك به طور تصادفي در دو گروه مداخله و شاهد (هر كدام 50 نفر) تقسيم شدند. الگوي توانمندسازي خانواده محور، منطبق با چهار بعد تهديد درك شده، خودكارآمدي، مشاركت آموزشي و ارزشيابي، در 5 جلسه در گروه مداخله اجرا شد. داده‌ها با استفاده از فرم مشخصات دموگرافي بيمار، پرسش‌نامه‌ي استاندارد مقياس خودكارآمدي در مديريت ديابت و پرسش‌نامه‌ي كيفيت زندگي نوجوانان ديابتي، پيش، بلافاصله، و 5/1 ماه و 3 ماه پس از مداخله جمع‌آوري شدند. يافته‌ها: پس از اجراي الگوي توانمندسازي خانواده محور، ميانگين نمرات خودكارآمدي و كيفيت زندگي در 5/1 ماه و 3 ماه پس از پايان مداخله، در گروه مداخله افزايش داشت و اين اختلاف از لحاظ آماري معني‌دار بود (001/0 > p). نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه نشان داد، اجراي روش‌هاي آموزشي مبتني بر توانمندسازي بيمار كه با مشاركت و محوريت بيمار و خانواده انجام شود، مي‌تواند خودكارآمدي بيماران را بهبود بخشد و منجر به ارتقاي كيفيت زندگي نوجوانان مبتلا به ديابت شود. بنابراين به كارگيري اين الگو توسط پرستاران، جهت مشاركت خانواده و بيمار در مراقبت‌هاي درماني كاربردي است.

Introduction: Type 1 diabetes is one of the most common of chronic metabolic disturbances in the adolescent period. This disease is often considered as a family disease because its management needs and support of family members, considering the nature of diabetes and the need for self-care in patients, the family-centered empowerment model of with emphasis on the effective role of the individual and family members in three-dimensions of prevocational, psychological and properties of the problem can be a suitable frame for instructional intervention. Therefore, this study aimed to determine the effects of the empowerment model of family-centered intervention on the quality of life and self-efficacy of adolescents with diabetes. Materials and Methods: This is quasi-experimental study of 100 adolescents with type 1 diabetes, have divided randomly in two groups (n=50 each) of intervention and controls. Family-centered empoverment model intervention with four dimensions of perceived threat, self-efficacy, instructional partnership and evaluation was done in 5 sessions in the intervention group. Data of the patient’s demographic profile, questionnaire of standard scale self-efficacy in the management of diabetes and the quality of life of questionnaire for adolescents with diabetes were collected before, after immediately, and 1.5 months and 3 months after of intervention. For analysis of data, we used SPSS software version 21 and statistical test, K-square, paired and independent T and analysis of variance of duplicate sizes. Results: Results showed that after implementation of empowerment pattern of family-centered increased mean of the self-efficacy scores and quality of life at 1.5 months and 3 months after intervention in the intervention group a difference that was meaningful in terms of statistical significance (p < 0.001). Conclusion: Study results showed that diabetes education with the patient empowerment approach which performed at the family level can improve patients self-efficacy and increase quality of life adolescences with diabetes, and can be implemented by nurses to assist the family and patient in medical care.