تأثير فعاليت ضدباكتريايي اسانس و عصاره‌هاي مختلف گياه آكيلا‌تنوئيفوليا (بومادران)، برعليه باكتري‌هاي بيمار‌ي‌زا

Antibacterial activity of essential oil and extracts of Achillea tenuifolia against pathogenic bacteria

زمینه و هدف: داروهای شیمیایی، عوارض جانبی زیادی دارند و به‌همین دلیل رویكرد استفاده از گیاهان دارویی و طب سنتی افزایش یافته است. آكیلاتنوئیفولیا گیاهی از تیره كاسنی است. در این پژوهش خاصیت ضدباكتریایی اسانس و عصاره متانولی، اتانولی، كلروفرمی و استونی آكیلاتنوئیفولیا بر باكتری‌های استافیلوكوكوس اورئوس، سودوموناس آئروژینوزا، اشرشیاكلی و انتروكوكوس فكالیس بررسی گردید. روش بررسی: در این مطالعه تجربی، ابتدا گلها و برگهای آكیلاتنوئیفولیا در خردادماه سال 1393 از گردنه قرقچی شهرستان میمه، جمع‌آوری و در سایه خشك شدند. جهت تهیه اسانس گل و برگ، از دستگاه كلونجر استفاده گردید. عصاره متانولی و اتانولی گیاه، به روش سوكسله و عصاره‌های كلروفرمی و استونی به روش خیسانده تهیه شد. خاصیت ضدباكتریایی اسانس و عصاره‌های مذكور، به روش انتشار چاهك ارزیابی گردید. با استفاده از روش میكرودایلوشن؛ حداقل غلظت مهاركنندگی (MIC) و حداقل غلظت كشندگی (MBC) تعیین شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های واریانس یك‌طرفه، كراسكال والیس و آزمون تعقیبی من‌ویتنی تجزیه و تحلیل شدند. سطح معنی‌داری، 1/0>p در نظر گرفته شد. یافته‌ها: در این مطالعه، اسانس گل و برگ آكیلاتنوئیفولیا، خاصیت ضدباكتریایی علیه باكتری‌های استافیلوكوكوس اورئوس، سودوموناس آئروژینوزا، اشرشیاكلی و انتروكوكوس فكالیس در غلظت‌های 50-20% از خود نشان دادند (1/0>p). حداقل غلظت مهاركنندگی اسانس گل و برگ بین 30-10% بود. حداقل غلظت كشندگی بین 40-20% به‌ دست آمد. عصاره‌های آكیلاتنوئیفولیا، خاصیت ضدمیكروبی از خود نشان ندادند. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد اسانس گل و برگ آكیلاتنوئیفولیا دارای خاصیت ضدمیكروبی می‌باشد، و عصاره‌های تهیه‌شده فاقد خواص ضدباكتریایی هستند.  

Background and Objectives: Chemical drugs have many side-effects, and for this reason, the approach of using medicinal plants and traditional medicine, has increased. Achillea tenuifolia is a plant belonging to the family Asteraceae. In this research, the antibacterial properties of essential oil and methanol, ethanol, chloroform, and acetone extracts of Achillea tenuifolia, were investigated against Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, and Enterococcus faecalis bacteria.   Methods: In this experimental study, Achillea tenuifolia flowers and leaves, were collected from Ghoroghchi mountain pass in Meymeh township in May 2014 and were dried in shadow. Flower and leaf  essential oil was prepared using Clevenger apparatus. The methanol and ethanol extracts of the plant, were prepared using Soxhlet apparatus and the chloroform and acetone extracts, were prepared by maceration method. Antibacterial activity of the essential oil and the extracts was evaluated by well diffusion method. The minimum inhibitory concentration (MIC) and minimum bactericidal concentration (MBC), were determined by microdilution method. Data were analyzed using one-way ANOVA, Kruskal-Wallis, and Mann-Whitney post-hoc tests. The significance level was considered to be p<0.01.   Results: In this study, the essential oil of Achillea tenuifolia flowers and leaves showed antibacterial effects against Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, and Enterococcus faecalis at the concentrations of 20-50% (p<0.1). The MIC of flowers and leaves essential oil was 10-30%. The MBC was obtained 20-40%. The extracts of Achillea tenuifolia did not show antimicrobial activity.   Conclusion: The results of this study showed that essential oil of Achillea tenuifolia flowers and leaves has antibacterial activity, and the prepared extracts had no antibacterial properties.