تبيين وضعيت رفتار شهروندي سازماني و شاخص‌هاي آن در پرستاران بيمارستان، با رويكرد مدل معادلات ساختاري

The Explanation of the Status of Organizational Citizenship Behavior and its Indicators among Hospital Nurses using Structural Equation Modeling Approach

زمینه و هدف: امروزه، سازمان‌های موفق از كاركنان خود انتظار دارند رفتارهایی فراتر از نقش خود انجام دهند. این رفتارهای فرانقشی كه در سیستم پاداش، مزایایی برای آن تعریف نشده است، به رفتار شهروندی سازمانی تعبیر می‌شود. سازمان‌های مراقبت بهداشتی و درمانی نیز به دلیل ماهیت كاری خود نیازمند چنین كاركنانی با رفتارهای فرانقشی هستند. تحقیق حاضر با هدف تعیین وضعیت رفتار شهروندی در پرستاران انجام شد. روش بررسی: این تحقیق به‌صورت توصیفی - همبستگی بر روی 96 پرستار شاغل در بیمارستان امام خمینی (ره) شهرستان نور انجام شد. نمونه‌ها به‌ روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل: دو بخش اطلاعات جمعیت‌شناختی و رفتار شهروندی سازمانی در پنج بُعد {نوع‌دوستی، تواضع، جوانمردی، وظیفه‌شناسی و ادب (عفت) اجتماعی} بود. داده‌ها با استفاده از آزمون همبستگی و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها: در این مطالعه، آزمون آماری پیرسون، همبستگی معنی‌داری را میان رفتار شهروندی سازمانی و ابعاد آن در میان پرستاران نشان داد (001/0p<). آزمون مدل معادلات ساختاری نیز نشان داد متغیرهای نوع‌دوستی (87/0=β)، تواضع (80/0=β)، جوانمردی (63/0=β)، وظیفه‌شناسی (58/0=β) و ادب (عفت) اجتماعی (96/0=β)، تبیین‌كننده رفتار شهروندی سازمانی هستند. همچنین وضعیت رفتار شهروندی سازمانی و ابعاد آن در شرایط مطلوبی قرار داشتند (001/0Sig=). نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج و اهمیت رفتار شهروندی سازمانی به‌عنوان رفتار متعالی در سازمان، به مدیران بیمارستانی پیشنهاد می‌گردد با سیاست‌ها و برنامه‌های سازمانی معطوف به رفتار شهروندی سازمانی، وضعیت این متغیر را در سازمان بهبود بخشند.

Abstract Background and Objectives: Nowadays, successful organizations expect their employees to behave beyond their own roles. No benefits have been defined in reward system for these extra-role behaviors that are interpreted as organizational citizenship behavior. Medical and Healthcare organizations, due to the nature of their work, require such employees with extra-role behaviors. The present research was conducted with the purpose of determining the status of citizenship behavior in nurses. Methods: This descriptive-correlational study was performed on 96 nurses working in Imam Khomeini Hospital of Noor city. Samples were selected using simple random sampling method. Data gathering tool included two parts: demographic information and Organizational Citizenship Behavior in five dimensions {altruism, courtesy, sportsmanship, conscience, and civic virtue}. The data were analyzed using correlation test and path analysis. Results: In this study, Pearson statistical test showed a significant correlation between organizational citizenship behavior and its dimensions among nurses (p<0.001). Structural Equation Modeling Test showed that the variables, such as: altruism (0.87), courtesy (0.80), sportsmanship (0.63), conscience (0.58), and civic virtue (0.96) are explanatory of organizational citizenship behavior. The status of organizational citizenship behavior and its dimensions, were favorable (Sig=0.001). Conclusion: According to the results and importance of organizational citizenship behavior as the excellent behavior in organization, it is suggested to hospital administrators to improve the status of this variable in the organization using organizational policies and programs focusing on organizational citizenship behavior.