افكار پنهان ايرانيان:سيري در ايراني‌گري اقبال لاهوري براساس رمزگشايي از يك بيت

Iranian Secret Thoughts: A Study of Iqbal Lahori’s Love of Iran on the Basis of Decoding a Couplet of one of His Ghazals

هدف اين پژوهش، نشان‌دادن توجه و گرايش عميق قلبي و علمي اقبال لاهوري، شاعر بزرگ پاكستاني، به فرهنگ و تمدن ايران و زبان فارسي است. تحقيق با تحليل يك بيت شعر از غزلي معروف كه اقبال درباره ايرانيان سروده آغاز مي‌شود و با شواهد فراوان از آثار منثور و منظوم اقبال، نشان داده مي شود كه او با فرهنگ ايران و حتي با برخي از نشانه‌هاي جزيي آن به‌خوبي آشنا بوده‌است. آن‌گاه پنج موضوع كه عبارت‌اند از دين، فلسفه و كلام و عرفان، عقل و عشق، تلفيق و زبان فارسي كه از مهم‌ترين مولفه هاي فرهنگ ايراني هستند تحليل مي‌شوند و همين موضوع ها با آثار اقبال لاهوري سنجيده مي-شوند تا نشان داده شود كه مولفه هاي فرهنگي و آداب و سنن ايرانيان در همه كتاب ها و نوشته هاي علمي و ادبي و فلسفي و حتي ديدگاه اجتماعي او به ميزان بسيار زيادي تاثير گذار بوده است. يافته پژوهش اين است كه اقبال به‌رغم آنكه با چهار فرهنگ ايراني، اسلامي، هندي و اروپايي و چند زبان زنده دنيا مانند انگليسي، اردو، عربي و آلماني آشنا بوده، بيشترين و عميق ترين تاثيرها را از فرهنگ و تمدن ايران و شعرا و دانشمندان و عرفا و فلاسفه ايراني و انديشه هاي ايشان و نيز از زبان و ادبيات فارسي پذيرفته است؛ به‌گونه اي كه علاوه بر دارابودن ديوان شعري مستقل به زبان فارسي، آشكارا نيز بيان كرده است كه زبان فارسي را براي بيان خواسته‌هاي قلبي اش مناسب‌تر از زبان مادري اش مي داند.

The aim of thisarticle is to depict the true, scholarly and deep interest of Iqbal Lahori, the great Pakistani poet,in Iranian culture and Persian Language and civilization. First a couplet out of his renown Ghazal composed on Iranians, which represents the works in verse and prose attributed to Iqbal Lahori , is discussed to show that he was well familiar with the Iranian culture and even with some particular symbols in Persian literature.Thenthe five subjectsof religion, philosophy and theology, mysticism, reason and love, and Persian language, which are the most important constituents of the Iranian culturalare explained and discussed in relation to the work of Iqbal Lahori.It is concluded that the Iranian cultural components,rites and traditions are blendedthoroughly with his literary and philosophical books.