كليدواژه :
معماري سنتي , نقوش هندسي , هندسه مقدس , هويت
چكيده فارسي :
مفهوم هويت، عناصر و مقوله‌هاي گوناگوني را دربرمي‌گيرد و هنرهاي سنتي همواره يكي از بسترهاي شناخت هويت ايراني بوده است. معماري سنتي به‌عنوان محسوس‌ترين و قابل درك‌ترين بخش از هنر ايراني در ساحت عناصر و ساختارهاي فيزيكي گوناگوني به منصه ظهور رسيده كه به‌عنوان عناصر هويت‌بخش بر «روح مكان» معماري ايراني اثرگذار بوده‌اند. يكي از اين عناصر به‌صورت نماد تصويري و مفهومي در قالب «هندسه مقدس» ظهور مي‌كند. «هندسه مقدس» به‌عنوان برترين صورت نمادين در قالبي مادي به بهترين وجه در ساختار معماري سنتي ظاهر شده و هويت معماري را تحت تاثير قرار داده است. حال اين سوال مطرح مي‌شود كه تزيينات هندسي چه نقشي در هويت‌سازي معماري سنتي ايران در دوره اسلامي دارند؟ و چه مفاهيم و صورت‌هايي در هندسه مقدس، عوامل هويت‌ساز معماري سنتي محسوب مي‌شوند؟ اين تحقيق بر مبناي پژوهش تفسيري و به روش كيفي جهت ارايه مدلي براي ترسيم نسبت ميان هندسه مقدس و مولفه‌هاي هويت‌ساز آن انجام شده است. در نهايت اين نتيجه حاصل شد كه حضور اشكال هندسي در تزيينات معماري سنتي به مثابه زبان نماديني عمل مي‌كنند كه با بياني مفهومي، تجربه زيبايي‌شناسانه‌ي خاصي از مكان را در اختيار انسان قرار مي‌دهند. «اين‌هماني» حاصله از اين تجربه زمينه‌ساز هويتي معنادار براي معماري سنتي بوده است. بدين‌معنا كه همخواني هندسه مقدس با هويت انسان موجب تداوم ارتباط ميان انسان و مكان مي‌شود، مكاني كه هويتش با هويت معنايي انسان سازگار است؛ به طوري‌كه شاخصه‌هاي كالبدي، عملكردي و معنايي هندسه مقدس حامل پيام و معنايي مي‌شود كه به هويت معماري سنتي معنا مي‌بخشد.
چكيده لاتين :
The concept of identity encompasses a variety of elements and categories, and traditional arts have always been one of the identification bases of Iranʹs identity. Traditional architecture as the most sensible and perceivable part of Iranian art, have emerged in constructing elements and various physical structures that have been effective as identifying elements on Iranian architectureʹs soul of position. One of these elements emerges in the form of sacred geometry. Sacred geometry, as the highest model of symbolic material forms, appears in the structure of traditional architecture in a best way, and influences on the architecture identity. Now the question arises that, what is the role of geometric decoration in identity-making of Iranian traditional architecture in Islamic era? And what concepts and forms are the factors of architecture identity making in sacred geometry? This research has been performed by analytical-descriptive method in order to present a model for drawing the relationship between sacred geometry and components of its identity. Finally, the result was that the presence of geometric shapes in traditional decoration is like a metaphorical language that gives specific place aesthetic experience to the man. The "sameness" achieved by this experience, is the predisposition of significant meaningful identity for traditional architecture. It means that the consistency of sacred geometry with human identity leads to the continuation of the relationship between human and place; the place that its identity is consistent with human, in the way that the operational, semantic and physical characteristics of the sacred geometry will carry messages that give meaning to the traditional architectural identity
