ارزيابي روش هاي پهنه بندي فرسايش خندقي (مطالعه موردي: حوزه آبخيز آبگندي)

Assessment of Gully Erosion Zonation Methods (Case study: Abgendi Watershed)

فرسايش خندقي يكي از فرايندهاي فرسايشي است كه به طور گسترده اي بر شكل ظاهري زمين اثر مي گذارد. توسعه خندق سبب هدررفت مقدار زيادي خاك مي شود. از اين رو، مي توان از آن به عنوان يكي از علل اصلي تخريب زمين و محيط زيست نام برد. در اين تحقيق مدل ارائه شده براي پهنه بندي فرسايش خندقي در شرايط مناطق خشك و نيمه خشك، به منظور واسنجي و اعتبار يابي آن در استان كهگيلويه و بويراحمد بررسي شد. بنابراين، با بررسي پراكنش فرسايش خندقي در سطح استان، حوضه آبگندي انتخاب و براي انجام تحقيق در نظر گرفته شد. در اين حوضه با تهيه نقشه هاي مختلف كاربري اراضي، واحدهاي اراضي، سنگ شناسي، شيب، نقشه واحد كاري استخراج و بر اساس آن واحدهاي كاري انتخاب شد. در هر واحد كاري از طريق نقشه برداري خندق ها خصوصيات ظاهري و مورفومتري خندق ها استخراج شد. در هر واحد وضعيت نفوذ پذيري و درصد حفاظت روي خاك نيز بررسي شد. همچنين ارزش كمي شش لايه نقشه ورودي به مدل (شامل سنگ شناسي، درصد شيب زمين، نوع خاك، متوسط بارندگي سالانه، نوع استفاده از زمين و درصد حفاظ روي خاك) تعيين شد. درنهايت، براساس آن نقشه پهنه بندي فرسايش خندقي با استفاده از روش يا مدل شاخص هم پوشاني و عملگرهاي جمع جبري فازي، ضرب جبري فازي و گاماي فازي در محيط GIS شد. با توجه به نتايج به دست آمده و با در نظر گرفتن مساحت پهنه هاي مختلف و ميزان خندق هاي رخ داده در هر يك از آنها، مدل گاماي فازي 0/8 مناسب ترين روش پهنه بندي فرسايش خندقي در حوضه مطالعه شده است.

Surface. The development of gullies causes the loss of a great amount of soil and could be considered as one of the principal causes of geo-environmental degradation. In this research FAZI model introduced for gully erosion zonation in arid and semiarid area considered to calibration and validation in Kahkiloeh and Boyerahmad Province. Therefore، the ABGANDI watershed were selected by consideration of gully erosion distribution in Kahkiloeh and Boyerahmad Province. In this region the maps of lithology، slope، soil، rainfall، land cover and land use were extracted and thus selected the working units. In each of the units، gullies morphometric، soil penetration condition and soil conservation percent characteristics with survey investigated. Also، determinates the quantity value of six maps model input layer include (lithology، percent of slop، soil type، annual average precipitation، land use and percent of soil conservation) was determined. Finally، gully erosion mapping using overlay index، fuzzy algebraic sum، fuzzy algebra product and fuzzy gamma in GIS performed. Obtained result of different regions indicated that the fuzzy gamma model 0.8 is the proper method to gully erosion zoning in studied watershed.