ارزيابي وضعيت كيفي رودخانه كارون بر اساس شاخص كيفيت آب و استفاده از GIS

Evaluation of Karun River water quality status based on Water Quality Index and involving GIS environment

در سال هاي اخير كيفيت آب رودخانه كارون تحت تاثير آلاينده هاي مختلفي از جمله زه آب كشاورزي و فاضلاب هاي شهري و صنعتي قرار داشته است. شاخص كيفيت آب و GIS، مي توانند به منظور پشتيباني اقدامات مديريتي در اين رودخانه استفاده شوند و از قابليت مدل هاي سري زماني نيز مي توان براي پيش بيني تغييرات كيفيت در آينده بهره برد. از اين رو، هدف پژوهش حاضر ارزيابي كيفيت رودخانه كارون بر اساس شاخص كيفيت آب با استفاده از GIS و مدل سازي سري زماني كيفيت آب است. در اين پژوهش داده هاي ماهانه شامل pH، دما، DO، BOD، TDS، فسفات، نيترات، كدورت و كاليفرم مدفوعي، طي سال هاي 1386 تا 1391 تجزيه و تحليل شد. همه شاخص هاي محاسبه شده در طبقه متوسط قرار گرفتند كه به معناي استفاده از آب رودخانه فقط با اعمال تصفيه پيشرفته است. توزيع مكاني ـ زماني مقادير شاخص كيفيت آب و معنادارنبودن روند تغييرات نشان دهنده به تعادل رسيدن آلاينده هاي ورودي و توان خودپالايي رودخانه است. نتايج مدل سازي مقادير ضريب تبيين مناسب مدل ها بين 0/69 تا 0/85 را نشان داد. همچنين شرايط انسان ساز عامل غالب بر تغييرات كيفيت آب رودخانه شناخته شد. بر اساس اين نتايج، كيفيت رودخانه كارون نسبت به گذشته اندكي افزايش يافته و با اتصال رودخانه دز، شاخص كيفيت آب به ميزان نسبتاً زيادي كاهش مي يابد كه مي تواند بيانگر پايينتر بودن كيفيت آب رودخانه دز به دليل ورود آلودگي به آن در پايين دست ايستگاه دزفول باشد و اقدامات كنترلي را در اين رودخانه ايجاب مي كند.

In recent years، the water quality of Karun River، IRAN، has been affected by different pollutant loads such as agricultural drainages، municipal and industrial waste waters.Water Quality Index (WQI) and GIS as an efficient tool can be used to provide necessary support for decisions of the management actions in this river and also capability of time series models can be beneficial for forecasting future changes. Therefore this paper aims to evaluate the water quality of Karun River، according to WQI and using GIS and modelling water quality time series. In this research، monthly data including pH، temperature، DO، BOD، TDS، PO43-، NO3-، turbidity and fecal coliform were analyzed during years 2008 to 2013. All the calculated indices were classified in medium class that means the river water can be used only by applying advanced treatment. Spatio-temporal distribution of WQI values and non-significance of its fluctuations indicate balance between the pollutants input and self-purification capacity. Modeling revealed adequate coefficients of determination of selected autoregressive models that vary between 0.69 and 0.85. Also man-made conditions realized as the dominant factor affecting river water quality. According to the results، Karun river water quality has increased slightly comparing to the past and after Dez river junction، relatively high decrease in WQI occurred that can indicate Dez River’s lower quality because of entering pollutant loads in Dezful station downstream and calls for control measures on the river.