تعيين دماهاي بهينۀ جوانه زني بذر گياه دارويي خارخسك(Tribulus terrestris)

Cardinal temperatures for germination of Tribulus terrestris

گياه خارخسك به‌رغم اينكه به‌عنوان يك علف هرز در زراعت‌هاي بهاره شناخته شده است، استفادۀ فراواني در صنايع دارويي دارد كه با شناخت مراحل مختلف نمو اين گياه مي‌توان افزون بر مديريت آن در زراعت‌ها از نظر دارويي نيز اقدام به توليد آن كرد. به‌منظور بررسي تأثير دما روي جوانه‌زني بذر خارخسك و تعيين دماهاي بهينه آزمايشي در قالب طرح كامل تصادفي در سطوح دمايي (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40) انجام شد و ويژگي‌هاي جوانه‌زني (سرعت جوانه‌زني، درصد جوانه‌زني و گياهچۀ نرمال) در اين دماها بررسي شد. نتايج نشان داد، سرعت جوانه‌زني در دماي 30 درجۀ سلسيوس، درصد جوانه‌زني و گياهچۀ نرمال در دماي 20 و 25 درجۀ سلسيوس به بيشترين ميزان خود مي‌رسند و پس‌ازآن كاهش مي‌يابند. بهترين مدل براي پيش‌بيني دماهاي بهينۀ جوانه‌زني بذر خارخسك مدل دندان مانند بود كه در آن دماهاي كمينه (پايه)، بهينۀ كم (مطلوب پايين) و بهينۀ بيش (مطلوب بالا) و بيشينه (سقف) به ترتيب 8، 25، 30/8، 37 درجۀ سلسيوس پيش‌بيني شد.

In spite of the fact that Tribulus terrestris is known as a spring weed but it has a significant input in the medicinal industries, so studying its different developmental stages of the plant will be useful for management of fields to produce it. In order to study the cardinal temperatures, a laboratory study was conducted to investigate the effect of different temperatures on seed germination of Tribulus terrestris in a completely randomized design with three replications. Various constant temperatures (5, 10, 15, 20, 25, 30, 35 and 40ºC) were considered. The germinated seeds were counted everyday and the rate of germination and germination percentage, normal seedling and cardinal temperatures of Tribulus terrestris were measured. Cardinal temperatures of seed germination were estimated by using three regression models including dent-like, segmented and beta models. The effects of temperatures on rate and percentage of germination and normal seedling were significant. The highest germination rates were detected at 30 ºC and the highest germination percentage and normal seedling were detected at 20 and 25 ºC. The best model for estimating cardinal temperatures was dent-like mode. The base temperature, optimal temperatures and ceiling temperature were, 8, 25, 30.8 and 37 °C, respectively.