ارزيابي ريسك محيط زيستي پروژه هاي سدسازي با استفاده از روش تصميم گيري چند شاخصه تلفيقي (مطالعه موردي: سد آزاد در استان كردستان ايران)

Environmental Risk Assessment for Dam Construction Projects using Combined Multiple Attribute Decision-Making Methods (Case Study: Azad Dam in Kurdistan Province _Iran)

پروژه هاي سدسازي طي مراحل احداث و بهره برداري اثرات جدي را بر پارامترهاي محيط زيستي منطقه وارد مي نمايند. هدف اين مقاله به كارگيري روش هاي تصميم گيري چند شاخصه تلفيقي جهت ارزيابي ريسك محيط زيستي در مراحل احداث و بهره برداري از پروژه سد آزاد بر روي رودخانه كوماسي است. در اين تحقيق ابتدا با استفاده از پرسشنامه دلفي و نظر كارشناسان خبره در اين زمينه، عوامل ايجادكننده ريسكهاي ناشي از فعاليتهاي فاز ساختماني و فاز بهره برداري سد آزاد شناسايي شدند. براي هركدام از اين عوامل سه معيار اهميت، شدت و احتمال وقوع تعريف گرديد كه با استفاده از روش آنتروپي وزن دهي شده اند. جهت اولويت بندي ريسكها از سه روش TOPSIS,HAW و ELECTRE از سري روشهاي تصميم گيري چند شاخصه استفاده شده است. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه مهمترين ريسك هاي ناشي از اين طرح آلودگي خاك، تخريب پوشش گياهي، آلودگي آب رودخانه كوماسي، كاهش شديد مواد آلي و بار مغذي در جريان رودخانه كوماسي در پايين دست سد مي باشد. درنهايت راهكارهاي مديريتي جهت كاهش ريسك ارائه گرديده است.

Dam projects have serious impacts on environmental parameters of area, during construction and operation phases. The objective of this paper is to apply Combined Multiple Attribute Decision-Making Methods to assess the environmental risk during the construction and operation phases of Azad Dam project on Kumasi River. In this research, at first, the risk factors resulted from construction and operation activities of Azad dam were identified by using Delphi questionnaire and experts’ point of views.Three criteria include importance; severity and probability of occurrence were defined for each of risk factors, which were weighted by using Entropy method. For prioritizing the risks three methods of Multiple Attribute Decision-Making Methods were applied such as HAW, TOPSIS and ELECTRE.The achieved results of this research were showed that the most important risks of this project include soil pollution, vegetation destruction, Kumasi River water pollution, severe reduction of organic materials and nutrients in Kumasi River flow in downstream of dam. Finally, the managerial solutions were presented to mitigate risks.