شبكه شعاعي معناي «ديدن» در خطبه‌هاي نهج‌البلاغه بر پايه معناشناسي شناختي قالبي بررسي موردي فعل رأي با تكيه بر ترجمه‌هاي دشتي، جعفري و شهيدي

Radial Category of Meanings for the Verb "DIDAN" In Nahj Al-Balagha Sermons on the Basis of Frame Semantics (The Case of Verb “Raʾā”)

جستار حاضر مي­ كوشد كه با رويكردي شناختي و با تكيه بر روش وصفي ـ تحليلي شبكه شعاعي معناي فعل «ديدن» را در بافت زباني ـ گفتاري سخنان اميرالمؤمنين (ع) براساس نظريۀ معناشناسي شناختي قالبيِ فيلمور، بررسي و تحليل نمايد. فعل ديدن از جمله افعالي است كه بر پايۀ شناخت و معرفت انسان حوزۀ معنايي گسترده ­اي را به خود اختصاص داده است. معناي محوري و اصلي «ديدن»، ديدن با چشم به ­عنوان اندام­ جسماني انسان است؛ اما فعل مذكور، در تركيب­هاي هم­نشينيِ متفاوتي مي­تواند گسترۀ معنايي خود را وسعت ­دهد و بر ديدن دروني و غيرمادي مانند فهميدن و باورداشتن نيز دلالت ­كند. ازين رو، كوشيده­ايم بسط معنايي فعل «ديدن» را در گفتار امام (ع) بررسي كنيم. طبق ديدگاه شبكه شعاعي، هر واژه، داراي يك معناي مركزيِ محسوس است كه بر حسب موقعيتش در بافت­هاي مختلف زباني ـ گفتاري، معاني حاشيه ­اي جديدِ انتزاعي را به وجود مي ­آورد. قالب­هاي معنايي فعل «ديدن» در خطبه­ هاي بررسي­ شده عبارتند از: ديداري ـ ادراكي، فهميدن، پنداشتن، دانستن، باورداشتن، يافتن، درك­ كردن و تصميم­ گرفتن؛ البته در برخي از نمونه ­ها، فعل «رأي» در دو قالب معناييِ متفاوت، در كنار يكديگر، به­ كار رفته است. با اين وجود در ترجمه ­هاي دشتي، جعفري و شهيدي به اين نكته توجه كافي نشده است.

The present research tries to review and analyze the radial category of meanings for the verb "DIDAN" in the linguistic context of Imam Ali (AS) sayings based on the theory of Frame Semantics by Fillmore, through a cognitive approach and by using descriptive analytical methods. A broad semantic domain has been allocated to the verb "DIDAN" based on human cognition and knowledge. The core meaning of "DIDAN" is to see with the eyes as the physical organs of the human body. However the mentioned verb can expand the scope of its meaning in different collocations and imply on the inner and immaterial seeing such as understanding and believing. Therefore, we have tried to review the semantic extension of the verb “DIDAN “in the speech of Imam Ali (AS). According to the radial category viewpoint, each word has an evident core meaning and can also create new peripheral abstract meanings depending on its position in the various linguistic contexts. Semantic frames of the verb "DIDAN" in the reviewed sermons include: Visual –conceptual, understanding, assuming, knowing, believing, finding, perceiving and deciding; however in some instances, the verb “Raʾā” has been used in two different semantic frames alongside each other.