حضور چين در خليج‌ فارس؛ پيامدهاي سياسي و استراتژيك

China's presence in the Persian Gulf: Political and strategic implications

در شرايطي كه جمهوري خلق چين، رويكرد توسعه اقتصادي، صنعتي و تجارت خارجي را دنبال مي‌كند، نياز اين كشور به منابع انرژي فسيلي مانند نفت و گاز افزايش يافته و چنين رويه‌اي افزايش واردات اين محصولات را از نقاط مختلف دنيا؛ به‌ويژه خليج‌فارس در پي خواهد داشت. محرك اصلي چين در فعال‌تر شدن در خليج‌فارس، نياز به انرژي و به موازات آن كم­رنگ‌تر شدن نقش ايدئولوژي در سياست خارجي از دهه هشتاد است. پرسش محوري اين مطالعه، به چگونگي سياست چين در خليج‌فارس مي‌پردازد و در همين راستا، روند حضور اين قدرت فرامنطقه‌اي در اين حوزه استراتژيك انرژي بررسي مي‌شود. آيا جمهوري خلق چين براي پرهيز از اختلال در جريان آزاد نفت در خليج‌فارس، بدون ايفاي نقشي مؤثر با دنياي غرب همسو خواهد شد و يا به‌عنوان بازيگري مؤثر و در رقابت با ايالات متحده آمريكا در معادلات منطقه‌اي ايفاي نقش مي‌كند؟ فرضيه پژوهش بر اين نكته تأكيد دارد كه به موازت افزايش نياز به انرژي‌هاي فسيلي، چين حضور گسترده‌تري در خليج‌فارس در قالب مراودات اقتصادي، بازرگاني و به‌صورت واردات نفت، صادرات كالا و خدمات به كشورهاي منطقه خواهد داشت. به نظر مي‌رسد چين درصدد ايجاد فضاي امنيتي و مقابله با نفوذ امريكا در اين منطقه نيست و در سايه همكاري با غرب، وجود ثبات در منطقه را اولويت خود مي‌داند. چين در سايه سياست كلان موازنه نرم با آمريكا، رويكرد تعامل با آمريكا را در حوزه خليج‌فارس دنبال مي‌كند و در همين راستا، با برقراري روابط اقتصادي با بازيگران اصلي منطقه‌اي و ايجاد حس وابستگي در آنها به روابط با چين، مي‌كوشد جايگاه خود را در منطقه به‌عنوان يك بازيگر ضروري تثبيت كند. در اين مطالعه، از روش توصيفي-تحليلي بهره گرفته شده است ودر ارائه داده‌ها سعي شده تكيه بر اسناد باشد.

While China pursues economic, industrial and foreign trade development strategy its need for energy source like oil and gas increases. This approach will lead to an increase in import of oil products from different parts of the world particularly the Middle East. The reason for China to become more active in Persian Gulf is the need for energy and in this direction it is diluting emphasis on ideology in foreign policy. The question raised by the paper is “what is China's foreign policy is in the Persian Gulf?” How has been China's presence in this strategic region? What is China's policy about the free and unhindered flow of oil in the Persian Gulf? Will it be an inactive policy in conforming to the Western world or it wants to play an active role in region's development in competition with the United States? The underlying hypothesis is that China will be having an extensive presence in relation with its increasing need for oil. This presence will be in the shape of economic and commercial transactions, import of oil and the export of goods and services to the region. It seems that China is not interested in creating a confrontationist and security atmosphere with the United States. The priority of China is the stability of the region in cooperation with the West. The grand strategy of balancing with the United States in Persian Gulf is positive interaction with the United States. In this direction China establishes economic ties with the main actors in the region and creating the sense of dependence in them about the need for good relations with China. In this way China tries to strengthen its position in the region. The methodology used in the paper is descriptive-analytical and making use of documents.