چيستي ديپلماسي زيارت و ظرفيت‌هاي ايران

The Essence of Pilgrimage Diplomacy and Iran's Potentials in this Regard

دنياي جهاني شده امروز، با گذر از نظم وستفاليايي، انحصار ايفاي نقش در عرصه بين ­الملل را از دستان دولت خارج ساخته است. از جمله عوامل غيردولتي مؤثر در صحنه بين­ المللي، اعتقادات ديني به ­طور اعم و مسأله زيارت به ­طور اخص است. تأثير پديده زيارت بر محيط سياسي بين ­المللي ما را به سوي پديده «ديپلماسي زيارت» راه مي­ نمايد. در اين پژوهش، در صدديم با نگاهي توصيفي- تحليلي و با تكيه بر منابع كتابخانه ­اي و رسانه­ ها، تعريفي نو و متناسب با عصر حاضر از ديپلماسي زيارت ارائه دهيم. پرسش اصلي بدين شرح است: « ايران چگونه مي­تواند از ظرفيت ­هاي ديپلماسي زيارت، براي رشد قدرت نرم خود بهره برد؟» براي رسيدن به پاسخ، از اين فرضيه استفاده مي­كنيم: «ديپلماسي زيارت براي جمهوري اسلامي ايران مي ­تواند به­ عنوان ابزاري بسيار قوي براي اثرگذاري بر افكار عمومي جهان اسلام و به­ تبع دولت­ هاي اين منطقه به ­كار رود». بر اين مبنا، در مقاله حاضر ضمن مطالعه رابطه سياست با زيارت، به بررسي چيستي «ديپلماسي زيارت» و ظرفيت هاي ايران در اين حوزه مي­ پردازيم. در انتها، ضمن ارائه تعريفي از ديپلماسي زيارت، درخواهيم يافت كه با توجه به اهميت يافتن ديپلماسي عمومي و تأثيرگذاري بر افكار عمومي ملت­ ها، ديپلماسي زيارت مي­ تواند به­ عنوان عامل مهمي در پيشبرد اهداف سياست خارجي دولت عمل نمايد.

In today’s globalized world the monopoly of states as the exclusive actors in international relations have finished. One of the effective non-state factors in international scene is religious beliefs and one part of religious beliefs is pilgrimage. The impact of pilgrimage on international environment leads us to the phenomenon of “pilgrimage diplomacy”. The present article by a descriptive-analytical method and relying on library and media sources offer a new and proper definition of pilgrimage diplomacy. The question raised by the article is “how Iran can use the potentials of pilgrimage diplomacy for furtherance of its soft power?” The Underlying hypothesis is that the pilgrimage diplomacy can be used as an effective and efficient instrument for influencing public opinion of Islamic world and also the countries of the region. The article examines the relation of politics and pilgrimage diplomacy and Iran’s potentials in this regard. The article is of the view that with the increasing importance of public diplomacy and influencing public opinion of peoples of the world pilgrimage diplomacy can act as an important factor in furtherance of foreign policy goals.