ماهيت حقوقي حساب وديعه در معاملات مشتقه مالي

Legal Nature of margin account in financial derivative transactions

بازار مشتقه مشتمل بر قراردادهاي آتي و اختيار معامله از جمله نوآوري‌هاي قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامي ايران مصوب 1384 است. يكي از ويژگي‌هاي ممتاز اين بازار تضمين تعهدات مشتريان در قالب نظام وديعه است. سرمايهگذاران بازار مشتقه هم‌زمان با ورود به اين بازار بايد وجهي را كه بدان «وجه تضمين» يا «وديعه» گفته مي شود براي تضمين تعهدات خود توديع كنند و تا زماني كه قرارداد باقي است، با توجه به نوسانات بازار و كاهش و افزايش ارزش قرارداد، وجه توديع شده را ترميم كنند. ويژگي‌ها، تنوع و متغيير بودن «وجه تضمين» يا «وديعه» از آن ماهيتي منحصر به فرد ساخته است. در اين تحقيق ضمن بيان مفهوم، انواع و كاركرد «وجه تضمين»، ماهيت آن با نهادهايي چون وديعه، قرض، وجه التزام، رهن و وثيقه مقايسه شده و به اين نتيجه رسيده است كه وجه مذكور به‌رغم شباهتي كه با بسياري از نهادهاي پيش‌گفته دارد، با وثيقه انطباق بيشتري دارد.

Derivative market including futures and options is Innovation of IRI’ exchange Securities Act 2005. One of the distinguishing characteristic of the market is the guarantee of clients’ obligations through margin account system. Investors, while entering in to the market, shall have to deposit a sum called margin account in order to guarantee their liabilities and shall have to adjust the sum depending on market fluctuations and rise and fall of c contract value. The characteristics of the sum and it's types and variability has make it an exclusive nature. This article, while defining the concept, types and the function of the margin account, shall compare it with similar legal institutions such as deposit, borrow, lump sum, mortgage and security and shall conclude that the margin account, despite of some similarities with many of mentioned institution, mostly resembles security.