تحليلي شبكه مبنا از وضعيت آسيپ پذيري شبكه ي معابر شهري و قابليت دسترسي پس از وقوع زلزله مطالعه ي موردي: شهر اليگودرز

A network-based analysis of road network vulnerability and urban space accessibility following earthquake (Case study: the city of Aligoodarz)

بر اساس چرخه ي مديريت بحران، شبكه ي معابر در مرحله ي واكنش بلافاصله بعد از زلزله، به منظور عمليات امداد و نجات و در مرحله ي بازسازي براي بازگرداندن جابه جايي ها به حالت عادي، نقش اساسي ايفا ميكند. در همين راستا هدف اين پژوهش تحليل وضعيت آسيب پذيري شبكه ي معابر شهر اليگودرز و پس از آن ارزيابي قابليت دسترسي نقاط مختلف شهر پس از وقوع زلزله است. براي اين منظور از تركيب دو روش تحليل شبكه و تحليل فضايي (تحليل هاي همپوشاني و تحليل هزينه ي مسافت) استفاده شده است. در اين پژوهش در گام اول با مروري بر پيشينه ي تحقيق و با تمركز بر رويكردهاي شبكه مبنا، سه دسته متغير مربوط به ويژگي هاي بافت پيرامون معابر، ساختار توپولوژيكي شبكه و ويژگي هاي عملكردي آن تبيين شده است. برخلاف مطالعات قبلي در انتخاب اين متغيرها وضعيت هر معبر در پيوند با كل شبكه مد نظر قرار گرفته است. در گام دوم پس از ترسيم ساختار انتزاعي (گراف) شبكه و وزندهي شاخص ها با استفاده از تركيب دو روش فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP) و توابع تحليل همپوشاني سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS)، نقشه ي آسيب پذيري معابر شهر در مقياسي 4 درجه اي ارائه شده است. نتايج اين مرحله نشان ميدهد حدود 42 پيوند كه مجموعاً حدود 11.5 درصد طول كل معابر شهر را تشكيل داده در بالاترين درجه ي آسيب پذيري قرار دارند. در نهايت نيز با استفاده از تابع تحليل فضايي هزينه ي مسافت و با سناريوي حذف آسيب پذيرترين معابر، وضعيت قابليت دسترسي پس از وقوع زلزله تحليل شده است. با حذف اين معابر از شبكه، قابليت دسترسي در برخي از نقاط شهر- عمدتاً مناطق مركزي شهر- بين 40 تا 120 متر كاهش مي يابد.

According to crisis management cycle, road network substantially play important role in reduction of negative impact of earthquake. In fact, road network fundamentally promotes emergency aids during earthquake and facilitates mobility for citizens after earthquake. This study aims to analyze vulnerability of Aligoodarz's road network and then evaluates urban space accessibility following earthquake. In this regard, combination of graph-theory concepts and GIS-based spatial analysis are used. In the first step, three categories of criteria for the vulnerability of road network have been identified based on the relevant the theoretical foundation. These criteria are relating to vulnerability of build-up area surrounding of roads, topological properties of road network, and functional properties of road network. In the second step, real-world road network is converted to graph network and then the importance of each criterion is achieved based on Analytic Hierarchy process (AHP). In continues, by using AHP's results in GIS spatial analysis, vulnerability map for road network is produced, on a four-point ordinal scale. This map shows that about 42 links which constitute 11.5 percent of total length of roads have the highest degree of vulnerability. In final step, the highest vulnerable roads (links) are eliminated and then urban space accessibility is computed using cost-distance algorithm. The accessibility map also shows that accessibility in some urban areas- mainly central areas- reduces between 40 to 120 meters.