رويكرد حكمت متعاليه به نظريه عرفاني تجلي

در اين مقاله نخست رويكرد حكمت متعاليه و عرفان نظري پيرامون نظريه تجلي به اجمال بيان شده، اقسام تجلي برشمرده شده و مسيله خلق جديد (مدام) تبيين گرديده است و در همين راستا مقايسه حضرات خمس عرفا، و مقامات هر كدام از حضرات و مراتب هستي در حكمت متعاليه مورد بررسي قرار گرفته و معناي تجلي وجودي و نيز نحوه ارتباط حق و خلق بيان گرديده است. نخسين تطور نفس رحماني از منظر عرفان نظري تعين اول و از منظر حكمت متعاليه عقل اول است. مقام انسان كامل مهمترين بحث مقامات است كه عرفا استجلا را تنها در تجلي آن محقق مي‌دانند نظريه عارفان بزرگي همچون صدرالدين قونوي در مفتاح و مقام انسان كامل در اين پژوهش بيان شده است. از ديدگاه حكمت متعاليه انسان كامل متصل با عقل فعال غايت ايجابي عالم در نظر گرفته شده است با اين بيان كه ملاصدرا اوج كمال انسان را همان عقل مستفاد از عقل فعال در نظر ميگيرد ولي عرفا مرتبه عقل فعال را از شيون انسان كامل به حساب ميآورند.