ارزيابي خودمراقبتي بيماران مبتلا به فشارخون بالا در شهر قم، سال 1395

Self-Care Assessment of Patients with Hypertension in Qom City in 2016 (Iran)

زمینه و هدف: آگاهی تغذیه‌ای و سایر عوامل مؤثر بر فشارخون، همچنین درك خودمراقبتی در بیماری پرفشاری خون به‌عنوان عاملی محوری برای كنترل فشارخون، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه با هدف تعیین عوامل مؤثر بر خودمراقبتی بیماران مبتلا به فشارخون بالا انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه به روش توصیفی - تحلیلی (مقطعی)، تعداد 315 نفر از بیماران مبتلا به فشارخون بالا در شهر قم (سال 1395) به روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای از بین بیماران مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتی درمانی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه دو قسمتی شامل: اطلاعات دموگرافیك و قسمت خودمراقبتی بود. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تی مستقل، ضریب همبستگی پیرسون، واریانس و آزمون دانكن تحلیل شدند. یافته‌ها: میانگین سن بیماران، 59/53 سال و مدت ابتلا به این بیماری، 54/7 سال بود. 1/5% بیماران در كل طول هفته، نمك را از برنامه غذایی حذف كرده و 9/27% نیز در هیچ‌كدام از فعالیت‌های ورزشی در طول هفته شركت نكرده بودند. 1/4% آنها هیچ‌گاه داروهای خود را به‌موقع مصرف نمی‌كردند. در 9/27% افراد وضعیت خودمراقبتی ضعیف، 6/68% متوسط و در 5/3% خوب گزارش شد. میانگین نمره خودمراقبتی تفاوت معنی‌داری با جنس، وضعیت تأهل و سابقه خانوادگی نداشت، ولی با تحصیلات، شغل، سابقه خانوادگی، ابتلا به فشارخون بالا و سابقه دریافت برنامه آموزشی، تفاوت معنی‌داری داشت (05/0>p). همچنین همبستگی معكوس معنی‌داری بین سن و خودمراقبتی (273/0-=r، 001/0>p)، بین مدت ابتلا به فشارخون بالا و خودمراقبتی (278/0-=r، 041/0=p) وجود داشت. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج، وضعیت رفتارهای خودمراقبتی فشارخون در بین مبتلایان، وضعیت مناسبی ندارد. بنابراین، لازم است در برنامه‌های آموزشی با درنظرگرفتن مسئله فوق بر شدت و جدیت این رفتارها و عوارض احتمالی انجام نشدن آنها برای فرد تأكید گردد.  

Background and Objectives: Nutritional awareness and other factors affecting blood pressure, and also perception of self-care in hypertension are important factors for controlling blood pressure. This study aimed to determine the factors affecting self-care in patients with hypertension.   Methods: In this descriptive analytical cross-sectional study, 315 hypertensive patients in Qom city, were selected from patients referring to health centers using multistage sampling. The data collection tool was a two-part questionnaire: demographic information and self-care. Data were analyzed using independent t-test, Pearson correlation coefficient, ANOVA, and Duncanʹs test.   Results: The mean age of the patients was 53.59 years and the duration of the disease was 7.54 years. Only 5.1% of the patients had removed salt from their diet during the whole week, and 27.9% of the patients had performed no sport activities during the week; 4.1% had never used their medicines on time; Self-care status was reported to be poor in 27.9% of the subjects, in 68.6% moderate, and in 3.5% good. The mean self-care score was not significantly different from gender and marital status, and family history, but had a significant difference with education, occupation, family history of high blood pressure, and history of receiving educational program (p<0.05). Moreover, there was a significant reverse correlation between age and self-care (r=-0.273, p<0.001) and between the duration of high blood pressure and self-care (r=-0.28, p=-0.041).   Conclusion: According to the results, the status of self-care behaviors in patients with hypertension is not at appropriate level. Therefore, it is necessary to emphasize the severity and seriousness of these behaviors and possible complications in the educational program with taking into account the above issue.