بررسي نقش گياهان مرتعي در پالايش خاكهاي آلوده به سرب و روي اطراف معدن سرب و روي آهنگران ملاير

Investigating the Role of Rangeland Plants in Remediation of Contaminated Soils to Lead and Zinc from around Ahangaran Lead and Zinc Mine in Malayer

آلودگی خاك به فلزات سنگین یكی از مهمترین مشكلات زیست‌محیطی در جهان محسوب می‌شود. در محیطهای آلوده گونه‌های خاصی از گیاهان توانایی رشد و سازگاری و جذب فلزات سنگین را دارند. این تحقیق با هدف ارزیابی توان گیاه‌پالایی گونه‌های كلاه میرحسن، گون اسبی، جوسیخ، جاز و گیس پیرزن در جذب سرب و روی موجود در خاك در معدن سرب و روی آهنگران شهرستان ملایر صورت پذیرفت. برای این منظور در فصل تابستان در رویشگاههای آلوده و شاهد، نمونه‌برداری از بافتهای هوایی و زیرزمینی گیاهان در قالب طرح آماری بلوكهای كاملاً تصادفی در سه تكرار انجام گرفت. نتایج نشان داد كه میزان غلظت سرب و روی در بافت هوایی و زیرزمینی گیاهان در رویشگاههای آلوده بیشتر از رویشگاه شاهد بود. در بین گونه‌های مورد مطالعه، بیشترین میزان جذب سرب و روی در بافت هوایی گون اسبی با غلظت به ترتیب 118/6 و 190/6 میلیگرم بر كیلوگرم ماده خشك گیاهی محاسبه شد. بیشترین میزان جذب سرب و روی در بافت زیرزمینی جاز به ترتیب 41/07 و 67/76 میلیگرم بر كیلوگرم ماده خشك گیاهی اندازه‌گیری شد. همچنین گونه‌های گون اسبی، كلاه میرحسن و جوسیخ بیشترین ضریب انتقال سرب 3/39، 3/19 و 3/16 و روی 3/24، 3/06 و 2/92 را دارا بودند. با توجه به این موضوع و شرایط سازگاری مناسب، گونه‌های گون اسبی، كلاه میرحسن و جوسیخ می‌توانند به منظور پالایش خاكهای آلوده به سرب و روی در مناطق مشابه مورد استفاده قرار گیرند.

    Soil contamination by heavy metals is a major environmental problem in the world. In polluted environments, especial plant species can grow, adapt, absorb, and uptake heavy metals. This study was carried out to investigate the phytoremediation potential of plant species including Acantholimon olivieri (Jaub. & Spach) Boiss., Astragalus glaucacanthus Fisch., Ebenus stellata Boiss., Scariola orientalis (Boiss) Sojak subsp Orientalis. and Stipa barbata Desf in Ahangaran lead and zinc mine, Malayer Province. For this purpose, in polluted and controlled sites, the sampling of aerial and underground tissue was performed in a completely randomized block design with three replicates in summer 2015. The results indicated that in polluted sites, lead and zinc concentrations in aerial and underground tissues were higher as compared with control site. Among the study species, Astragalus glaucacanthus Fisch., had the highest value of lead and zinc absorption in aerial tissue (118.6 and 190.69 mg/kg dry matter, respectively) and Scariola orientalis (Boiss) Sojak subsp Orientalis., had the highest value of lead and zinc absorption in underground tissue (41.07 and 67.76 mg/kg dry matter, respectively). Also, Astragalus glaucacanthus Fisch., Acantholimon olivieri (Jaub. & Spach) Boiss., and Ebenus stellata Boiss., had the highest translocation factor of lead (3.39, 3.19, 3.16) and zinc (3.24, 3.06, 2.92), respectively. Our results clearly showed that these three mentioned species could be used to refine the soils polluted to lead and zinc in similar conditions.