چكيده فارسي :
علم زلزله‌شناسي به كمك مطالعه نگاشت‌هاي ثبت‌شده حاصل از امواج زمين‌لرزه، نقش مهمي در شناسايي وضعيت و تركيبات داخل زمين كه امواج لرزه‌اي از داخل آن عبور مي‌كنند، ايفا مي‌كند. انرژي امواج لرزه‌اي در هنگام عبور از زمين با افزايش مسافت بين چشمه و گيرنده كاهش مي‌يابد. كاهندگي امواج لرزه‌اي در ليتوسفر به‌عنوان يكي از ويژگي‌هاي مهم جهت مطالعه ساختار داخل زمين و يكي از راه‌هاي شناسايي ويژگي‌هاي لرزه‌خيزي و ارتباط آن با تكتونيك در يك منطقه شناخته مي‌شود. تعيين ضريب كيفيت در درون زمين با مطالعه كاهندگي امواج لرزه‌اي امكان‌پذير است. مي‌توان كاهندگي لرزه‌اي را به‌صورت اُفت دامنه امواج لرزه‌اي نسبت به زمان و فاصله توصيف كرد. به طور كلي دامنه موج لرزه‌اي با افزايش فاصله درون زمين كاهش مي‌يابد. به‌جز مواردي كه تداخل امواج رخ مي‌دهد، دامنه نسبت به فاصله به‌طور نمايي كاهش مي‌يابد و مقدار افت آن متناسب با Qp-1 است كه مشخصه مكاني موج P است. گستره مورد مطالعه، جزيره قشم با طول متوسط 132 كيلومتر و عرض متوسط 11/4 كيلومتر است كه در بخش خاوري رشته‌كوه زاگرس قرار گرفته‌است. زمين لرزه قشم با بزرگاي 6/0 = mb در ششم آذرماه 1384 در ساعت 10:22:19 (UTC) در مختصات جغرافيايي 26/83 درجه عرض شمالي و 55/82 درجه طول شرقي توسط 17 ايستگاه شبكه ملي لرزه‌نگاري پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله به ثبت رسيد. در اين مطالعه جهت برآورد رابطه وابستگي فركانسي ضريب كيفيت امواج P به روش نرمالايز كدا، از 661 پسلرزه به‌دقت تعيين محل شده، استفاده شده است. در اين روش ضريب كيفيت امواج طولي در 9 بازه فركانسي، 1/5- 2/5- 3/5-5 – 7 – 10 – 14 – 19 -24 هرتز در منطقه قشم تعيين شدند. رابطه وابستگي فركانسي به‌دست‌آمده براي امواج طولي در منطقه مورد مطالعه به‌صورت است. به اين ترتيب كاهندگي منطقه قشم به نسبت بسيار زياد است كه مي‌تواند دلالت بر اين داشته باشد كه مواد تشكيل دهنده پوسته زمين بخش زيادي از انرژي امواج تراكمي را مستهلك مي‌كنند. اين كاهندگي زياد، با توجه به مقادير گزارش‌شده براي ساير نقاط ايران و جهان، بازتابي از حضور يك لايه رسوبات نسبتاً نرم هم‌چون گنبدهاي نمكي است؛ همچنين مي‌تواند به دليل داده‌هاي استفاده شده پس‌لرزه‌هاي زمين‌لرزه 6 آذرماه باشد كه منطقه دچار خردشدگي و بالتبع افزايش ناهمگني شده است. مقدار ضريب كيفيت در بسامد مرجع 1/0 هرتز كمتر از 200 است. بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت اين منطقه از لحاظ لرزه‌خيزي و زمين‌ساختي فعال است. نتايج با خصوصيات زمين‌شناسي و ساختار رسوبي منطقه مطابقت دارد؛ در اين بخش از زاگرس تجمع گنبدهاي نمكي به وفور يافت مي‌شود.
چكيده لاتين :
Seismology has an important role in identifying earth structure by studying seismic waves. The amplitude and frequency of these waves change when they pass into the earth due to various parameters including anisotropy and heterogeneity. Seismic waves decay as they radiate away from their sources, partly for geometric reasons because their energy is distributed on an expanding wave front, and partly because their energy is absorbed by the material they travel through. The energy absorption depends on the material properties.
The amplitude of seismic waves decreases with increasing distance from earthquake, explosion, and impact sources. How this amplitude decrease occurs and how rapidly it occurs and how it depends on the frequency of the seismic waves is fundamentally important to the efforts to describe Earth structure and seismic sources.
Attenuation of seismic waves is expressed with inverse quality factor (Q-1) and helps understand the physical laws governing the propagation of seismic waves in the lithosphere.
The observed seismic-wave amplitudes usually decay exponentially with increasing traveled distance after the correction for geometrical spreading, and decay rates is proportional to Q−1 which characterizes the spatial attenuation for P-wave.
An earthquake with magnitude Mw 5.8 occurred on Qeshm Island, on the western edge of the Strait of Hormuz in SE Zagros, on November 27, 2005. From 2005 December 2 to 2006 February 26, a dense seismological network of 17 stations was installed in the epicentral region of the 2005 November 27 Qeshm sequence.
In this study, 661 aftershocks were selected to estimate the frequency dependence relationship of the quality factor of P-wave with coda normalization method. The coda normalization method was used for the estimation of the quality factor of the longitudinal waves at 9 frequency band (the central frequency: 1.5, 2.5, 3.5, 5, 7, 10, 14, 19, 24). The frequency dependence relationship for the longitudinal waves are Qp = 0.059f -0.94 in the study area. As reported from other parts of world and Iran, the high value of attenuation in Qeshm may be because of the presence of some soft sediments such as a salt dome. Another reason for this high attenuation, probably due to using aftershocks data. After main shocks occurred, the medium must smash and cracked, and as a result, more heterogeneity and consequently, attenuation increase. The quality factor at a reference frequency of 1.0 Hz is less than 200. Therefore, it can be concluded the area is very active in terms of tectonic plates and seismicity which represents the accumulation of salt domes in this part of Zagros.
