بازتاب انديشه هاي ملامتي در غزليّات امام خميني (ره)

ملامتيه از فرقه هاي مهم عرفان و تصوف به شمار مي آيد، شالوده اعتقادات ملامتيه آنست كه فرد بايد فضائل و نيكي هاي خود را از خلق پنهان كند و در ظاهر چنان رفتار كند تا مردم به او ايراد بگيرند و از او عيب جويي نمايند. اين رويه باعث مي شود تا نفس بر او مسلط نگردد و مغرور به نيكي هاي خود نشود. هرچند تاريخچۀ اين مكتب به قرن اول اسلامي بر مي گردد، امّا شكل گيري اين فرقه از قرن سوّم هجري و مركز آن نيشابور است. از پيشينيان اين مكتب مي توان به ابوحفص نيشابوري و حمدون قصار اشاره كرد. ملامتيه شيخ خود را قصار نيشابوري عنوان مي كنند كه نام وي احمد است. ملامتيه به نام حمدونيه و قصاريه نيز شناخته مي شوند. تأثير گذاري ملامتيه بر شعر و ادب فارسي انكار ناپذير است. به گونه اي كه اين تأثير را در شعر شاعراني چون عطار، عراقي و به-خصوص حافظ مي توان يافت؛ چنانكه برخي، شاعري چون حافظ را پيرو اين مكتب و شعرش را شعر ملامتي مي دانند. شاعران ديگر نيز در اشعار خود از آموزه هاي اين مكتب بهره هاي زيادي گرفته اند و بسياري از مفاهيم اين مكتب از جمله ستيزه با كبر و عجب و مبارزه با رياورزي و تظاهر به دينداري و ملامت كشيدن را در شعر خود آورده اند. شاعران معاصر نيز در برخي از اشعار خود به جلوه هايي از مفاهيم اين مكتب توجّه داشته و آن را در شعر خود بازتاب نموده اند. از جمله امام خميني (ره) كه به گونه هاي مختلفي اين مسائل را در شعر و به خصوص غزليّات خود انعكاس داده اند. امام خميني (ره) از جمله عرفايي است كه در روزگار معاصر با توجّه به بعد سياسي و جايگاه اجتماعي خود هرگاه كه به عالم شعر روي مي آورد، اشعاري با رويكرد عارفانه مي سرود و در آن ها از تفكرّات ملامتيه زياد بهره مي برد.