گونه‌شناسي نگرش شاعران به ايوان مدائن در ادبيات فارسي

ادبيات فارسي گنجينه ي گران بهايي است كه در زواياي آن گوهرهاي الواني مي درخشند و مشتاقان را به سوي خود فرا مي خوانند. يكي از انواع اين ادبيات، ادبيات غنايي است كه در آن شاعر به توصيف عشق و احساس خود مي‌پردازد. در گونه‌اي از اين اشعار، شاعر دوران گذشته را مرور مي‌كند و به ياد آن‌چه كه به زعم او شيرين و خوش بوده و اينك از دست رفته است، حسرت مي‌خورد. تمدن ايران باستان و شكوه پادشاهي ساساني يكي از فرازهايي است كه مورد توجه بسياري از اديبان عهد اسلامي قرار گرفته است. از مهم‌ترين سوژه‌هاي اين تمدن كاخ كسري يا ايوان مداين مي‌باشد. تيسفون، پايتخت ساسانيان، كه در دوره‌ي اسلامي مداين ناميده شد؛ در سال 16 هجري به دست مسلمانان افتاد. بقاياي قصر باشكوه ساسانيان، معروف به ايوان مداين، تا قرن‌ها دستمايه‌ي‌ شاعران و نويسندگان براي يادآوري دوران گذشته و ذكر ناپايداري خوشي‌هاي دنيا قرار گرفته و هر كس با نگاه خود به گونه‌اي به اين موضوع پرداخته‌ است. گروهي به آن‌چه بوده و فرو ريخته حسرت خورده‌ و نوحه‌سرايي كرده‌اند و جمعي آن را مايه‌ي عبرت دانسته و آيندگان را به تعمق در اين دگرگوني فراخوانده‌اند. بدين ترتيب در كنار بعد غنايي اين سروده‌ها، بعد تعليمي آن‌ها نيز آشكار مي‌گردد.