شيوع عوامل خطر بيماريهاي غير واگير در جمعيت روستايي استان كردستان، ايران: يك مطالعه مبتني برجمعيت با استفاده از روش ارزيابي سريع در سال 1394

چكيده مقدمه: تعيين شيوع عوامل خطر بيماريهاي غير واگير يك فاكتور كليدي در طراحي هر گونه برنامه مداخله اي براي كنترل و پيشگيري اين بيماري ها محسوب مي شود. مطالعه حاضر با هدف تعيين شيوع عوامل خطر عمده بيمار يهاي غير واگير در جمعيت مناطق روستايي استان كردستان در سال 1394انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه مبتني بر جمعيت، شيوع عوامل خطر عمده بيماريهاي غير واگير در ميان 13710 نفر از جمعيت بالاي 20 سال ساكن مناطق روستايي استان كردستان در سال 1394 به روش نمونه گيري تصادفي سيستماتيك بررسي شد. داده ها با استفاده از يك چك ليست استاندارد جمع آوري شد. آناليز هاي آماري با استفاده از نرم افزار آماري SPSS نسخه 22 انجام شد. يافته ها: نتايج نشان دادكه 6/10درصد (2/12%– 0/9%) از شركت كنندگان به صورت روزانه سيگار مصرف مي كردند و 32 درصد (%0/33– %5/31) افراد در مواجهه با دود سيگار بودند. روغن جامد در 9/54 درصد (8/55%– 1/54%) از موارد روغن اصلي مصرفي خانوار بود. شيوع اضافه وزن و چاقي 2/17درصد (8/17%– 5/16%) بود. ميانگين وعده هاي مصرف ميوه و سبزي روزانه و ميانگين ساعات ورزش يا فعاليت بدني شديد در هفته به ترتيب برابر با 9/0±6/1 وعده و 5/3±8/2 ساعت بود. شيوع فشارخون بالا و چربي خون بالا به ترتيب 2/8 درصد (7/8%– 8/7%) و 3/3 درصد (7/3%– 0/3%) برآورد شد. شيوع سكته مغزي، انواع مختلف سرطان ها، آسم، بيماري هاي مزمن تنفسي، افسردگي و ديابت به ترتيب 6/0 درصد(8/0%–5/0%) ، 4/0 درصد (6/0%– 3/0%)، 1/1 درصد (3/1%– 9/0%)، 1درصد (1/1%– 8/0%)، 5/1 درصد (7/1%– 3/1%) و 5/2 درصد (7/2%– 2/2%) بود. بين شهرستان هاي مختلف استان درمقدار شيوع برآورد شده براي بيشتر ريسك فاكتورها تفاوت معني دار آماري وجود داشت (05/0 > P). نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه مبتني بر جمعيت يك تصوير واقعي از شيوع عوامل خطر بيماريهاي غيراگير در جمعيت مناطق روستايي استان كردستان را فراهم نمود. استفاده از اين نتايج در طراحي و اجراي هر نوع برنامه مداخله اي براي كنترل و پيشگيري بيماري هاي غير واگير در اين منطقه توصيه مي شود. كلمات كليدي: بيماري هاي غير واگير، عوامل خطر، شيوع، مناطق روستايي، كردستان

ABSTRACT Background and Aim: Determination of prevalence of non-communicable diseases (NCD) risk factors is the key factor for designing any intervention program for the control and prevention of these diseases. The aim of this study was to determine NCD risk factors among rural areas population in Kurdistan Province, in Iran, in 2015. Materials and Methods: In this population-based study, we investigated the prevalence of main NCD risk factors among 13710 adults above 20 years of age selected by systematic random sampling method from rural areas of Kurdistan Province, in the north-west of Iran. Data were collected by using a standard questionnaire. SPSS version 22 software was used for data analysis. Results: The results showed that 10.6% (9.0-12.2%) of the participants were current daily tobacco smokers and 32% (31.5-33.0%) of them had passive smoking. 54.9% (54.1-55.8%) used solid oils as the main consumed oil by the households. The prevalence rate of overweight/obesity was 17.2% (16.5-17.8%). Mean daily fruit and vegetable consumption and also mean hours of exercise or vigorous physical activity per week were 1.6±0.9 servings and 2.8±3.5 hours, respectively. The prevalence rates of hypertension and hyperlipidemia were estimated 8.2% (7.8-8.7%) and 3.3% (3.0-3.7%), respectively. The prevalence rats of stroke, various cancers, asthma, chronic obstructive pulmonary disease (COPD), depression and diabetes were 0.6% (0.5-0.8%), 0.4% (0.3-0.6%), 1.1% (0.9-1.3%), 1%(0.8-1.1%), 1.5% (1.3-1.7%) and 2.5% (2.2-2.7%), respectively. Different cities of the province showed significant differences in the prevalence rates of the most of the risk factors (P < 0.05). Conclusion: This population-based study provided the real figures of NCD risk factors among the population living in the rural areas of Kurdistan Province. We recommend use of the results of this study for designing any intervention program for control and prevention of NCD in this region. Keywords: Non-communicable diseases, Risk factors, Prevalence, Rural areas, Kurdistan.