بررسي و مدل سازي سري‌هاي زماني دماي زنجان (2005 – 1956 )

روش‌هاي آماري يكي از ابزار‌هاي مفيد براي تحليل و بررسي رفتار عناصر اقليمي به شمار مي‌رود، علاوه بر اين، اين روش‌ها امكان مدل سازي و آينده نگري رفتار عنصر مورد نظر را با دقت بالايي فراهم مي‌سازند. در اين مقاله رفتار سري زماني دماي سالانه زنجان طي دوره آماري 2005-1956 بررسي شده است. در اين راستا براساس خودهمبستگي نگار، ضريب همبستگي و روش‌هاي اسپيرمن و مان – كندال وجود روند در داده‌ها مشخص شد. ميزان روند سالانه براساس كمترين مربعات خطا 04/0- درجه سانتيگراد برآورد شده و براساس معادله خط رگرسيون جهت مدل سازي روند به دست آمده است. براساس تحليل طيفي همسازهاي معنادار دما از طريق دوره نگار و مرز معناداري 95 درصد استخراج و چرخه‌هاي 55 ساله كه بيانگر روند بوده و نيز چرخه‌هاي 7/2 ساله و 3/2 ساله در دماي زنجان مشاهده شد. بهره گرفته شده است. دو مدل اوليه به دست آمد. يكي ARIMA براي آينده‌نگري دماي سالانه زنجان از مدل سازي باتوجه به آزمون مانده‌ها و نيز براساس معيار آكاييك مدل ARIMA (1,1,2) و ديگري ARIMA (0,1,1) مدل مناسب تشخيص داده شد. بر اساس اين مدل پيش بيني دما براي 20 سال آينده انجام گرديد. علاوه بر ARIMA(1,1,2) علاوه بر اين بررسي‌ها، مدل زنجيره ماركوف بر روي دماي ماهانه زنجان طي دوره آماري 2005- 1956 اعمال شد. داده‌هاي دماي ماهانه از مدل زنجيره ماركوف دو حالته پيروي مي‌كنند و بر اساس اين مدل احتمال وقوع ماه گرم در زنجان 1607/0 و احتمال وقوع ماه سرد 8393/0 و دوره بازگشت ماه گرم حدود 6 ماه و دوره بازگشت ماه سرد حدود يك ماه است.