نظريه ي «عدالت سياسي» در آراي خواجه نصيرالدين طوسي

Theory of Political Justice in Ideas of Khwajeh Nasiruddin Tusi

پژوهش حاضر در پي ارائه ي «نظريه عدالت سياسي» در انديشه ي سياسي خواجه نصيرالدين طوسي است و اين مهم را در قالب روش تحليل گفتمان بررسي خواهد كرد. خواجه نصير در ساماندهي اين مساله براساس اصول مذهب شيعه - به ويژه «عدالت» و «امامت» - پيش رفته و برمبناي عدل الهي در نظام تشريع و قاعده ي لطف، به امام يا رئيس اول مدينه مشروعيت داده و او را عامل جاري شدن عدالت سياسي و اجتماعي محسوب كرده است. بدين ترتيب «امام» محور انديشه ي سياسي و دال مركزي مفصل بندي گفتمان عدالت سياسي خواجه نصير است كه با جذب دال هاي شناور (ارتباط با عقل فعال، پيوند شرع با عقل، پيوند دين و سياست، فضايل امام، استعداد و استحقاق و ....) از حوزه ي گفتمان گونگي زمانه، با تثبيت معنا در پي هژمونيك نمودن خويش مي باشد. طوسي با نگرش شيعي، مدينه اي فاضله ارائه و گفتماني پايدار و ماندگار در برابر ديگر گفتمان ها (در دوران خود و بعد آن) ايجاد مي كند.

The present article seeks after presenting “theory of political justice” in political thinking of Khwajeh Nasiruddin Tusi and it will be discussed in discourse analysis methodology. Khwajeh Nasir procee ded to reorganize the issue based on principles of Shi’a –particularly “justice” and “Imamate” and has legitimized Imam or arch-chief of Medina based on Divine Justice in Divine Legislation system and rule of Grace and has seen him as executive of social and political justice. Thus, “Imam” is centerline of political thinking and centrally joined proof of Khwajeh Nasir’s discourse of political justice, who, by fixation of meaning, looks for hegemonic himself by absorbing floating proofs (link to active intelligence, intellect-religion link, politics-religion link, virtues of Imam, aptitude, entitlement and…) from discourse-like field of the day. Through Shiite approach, Tusi presents utopia and creates sustained and enduring discourse in the face of other discourses (in his time and onwards).