سبك اقناعي نظامي در بيان مضامين تعليمي با تكيه بر قصايد

Nizami's persuasion method in expressing didactic issues by using qasidas

آموزه­ هاي تعليمي از مضامين رايج در قصايد نظامي است كه در كنار خمسة او، تا كنون از نظر مغفول مانده ­است. در فرايند خوانش اين قصايد، مشخص مي ­شود كه نظامي در بيان مسايل تعليمي، سبكي اقناعي به كار مي­ گيرد؛ به اين معني كه با روش ­هايي چون انذار، تبشير، اسلوب استفهام و اسلوب شرط سعي در قبولاندن مفهوم مورد نظر خود و يا تغيير نگرش مخاطب دارد. البته؛ گاهي از شگردهاي بلاغي چون: تكرار، تلميح، تمثيل و اسلوب معادله براي قانع كردن مخاطب استفاده مي­ كند. توجه به اين امر مي­تواند، بيانگر تلاش شاعر و حُسن توجّه او در مستدل ساختن كلام بر پاية منطق عقلي و هنري باشد تا آنچه در مدّ نظر او است، مقبول طبع واقع شده و مورد پذيرش خواننده قرار گيرد. اين پژوهش با روش توصيفي و با استفاده از تكنيك تحليل محتوا، به بررسي ابيات تعليمي قصايد نظامي مي ­پردازد تا هم شگرد خاص وي را در بيان موعظه، پند و حكمت بنماياند و هم بابي براي آشنايي با اين مضامين در قصايد نظامي باشد.

Didactic teachings are of common themes in Nizami's qasidas along with his pentad which has been neglected up to now. In the process of reading these qasidas, it is obvious that he apply persuasion method in expressing didactic issues which means that he tries to convince the concept by methods such as warning, giving good tidings, interrogation style, and condition style. He sometimes applies rhetorical methods such as repetition, allusion, and allegory for convincing the audience. Paying attention to this issue can show the poet's efforts and his attention in making the speech persuasive on the basis of rational and artistic logic to convince the reader and be acceptable. This research applies descriptive method and uses content analysis technique to study didactic verses of Nizami' s qasidas to show his special method in expressing sermon, advice, and sagacity and also be an introduction to these themes in these qasidas.