كليدواژه :
اخلاق , تجارت , بازرگان , ادب تعليمي , بايدها و نبايدها
چكيده فارسي :
از آنجا كه بازرگانان، تجار و اهل كسب در گذشته نقش مهمي در جهت ارتقاي رفاه اقتصادي و سطح كيفي جامعه ايفا مي‌كردند، از زبان بزرگان ادبي و تاريخي، توصيه‌ها و تعاليمي پراكنده در خلال متون منظوم و منثور زبان فارسي، دربارۀ آن‌ها به چشم مي‌خورد. با جمع‌آوري و دسته‌بندي اين تعاليم و توصيه‌ها، نه تنها مي‌توان با چگونگي خريدوفروش بازرگانان در جامعۀ گذشته و نحوۀ تعامل مردم و پادشاه با آن‌ها آشنا شد، بلكه مي‌توان سمت و سوي اين توصيه‌ها و تعاليم را نيز دريافت. بر مبناي اين پژوهش كه تا قرن هشتم را در بر مي‌گيرد، دريافتيم كه قدما و بزرگان ما با امر و نهي خودشان، دو جنبۀ «فردي» و «تجاري» را مدنظر داشته‌اند كه يكي براي تعالي روح و تهذيب نفس بازرگانان و ديگري براي پيشرفت در كار و دوري از ضرر و زيان مفيد است. ازاين‌رو در كلام آن‌ها بايدهاي فردي و تجاري‌اي همچون خوش‌اخلاق بودن، هشيار و قانع و امانت‌دار بودن، شرايط خريدار و فروشنده، كيفيت و چگونگي كالاها، آگاهي از نياز شهرها و... ديده مي‌شود. علاوه بر اين موارد، نبايدهاي فردي و تجاري‌اي مانند كم‌فروشي و گران‌فروشي نكردن، سوگند نخوردن و دروغ نگفتن، نسيه ندادن، شريك نداشتن و... نيز در گفتار آن‌ها وجود دارد كه با رعايت آن‌ها، دنيا و آخرت بازرگانان و تجار بهبود مي‌يابد.
چكيده لاتين :
Since merchants, traders and businessmen in the past played a significant
role in promoting the economic prosperity and quality level of society,
there were scattered recommendations and teachings from the literary
and historical elites, throughout Persian poetic and prose texts about
them. Collecting and categorizing these teachings and recommendations,
you can not only be familiar with how merchants buy and sell in the past
society and how the people and the king interact with them, but also get
the direction of these recommendations and teachings. Based on this
study, dating back to the eighth century, we found that our ancestors and
forefathers with their own commanding and forbidding had considered
two "personal" and "commercial" aspects, one for the excellence of the
soul and the self-purification of the merchants, and the other is useful to
make progress and avoid losses. Therefore, in their words, individual and
commercial necessities, are seen such · as: good morality,
conscientiousness and trustworthiness, the terms of the buyer and the
seller, and the quality of the goods, the awareness of the need of the cities
and so on. Additionally, there are no personal and commercial
imperatives, in their speech such as not to sell undetweight or not to sell
oversight, not to swear, not to lie, discontinuity, not to have participation,
and so on. If these recommendations are taken into account, the world
and the future of businessmen and merchants will be better.
