تحليل تناسب تخصيص كاربري‌هاي اراضي در سكونتگاه‌هاي روستايي بخش جاجرود شهرستان پرديس

Analysis of the Proportionality of Land Use Allocation in Rural Settlements of Jajrood Section of Pardis County

در دهه ­هاي اخير ميزان مطلوبيت كاربري اراضي با توجه به تحولات كاركردي و عملكردي روستاها اعتبار ويژه ­اي نزد برنامه ­ريزان روستايي يافته است. مطلوبيت كاربري اراضي عموماً به معناي تخصيص زمين يا اراضي روستايي به فعاليت متناسب با ساختار محيط روستايي است و درجه مطلوبيت چنين تخصيصي در توسعه و پايداري سكونتگاه ­هاي روستايي اهميت خاصي دارد. شناسايي انواع كاربري­ هاي زمين نيازمند ارزيابي دقيق ظرفيت ­هاي مكاني آن ناحيه است. از اين ­رو، تحقيق حاضر در پي بررسي مطلوبيت كاربري اراضي در بخش جاجرود شهرستان پرديس در شرق تهران است كه به عنوان يكي از نواحي روستايي با جمعيت پذيري بالا شناخته مي ­شود. هدف تحقيق كاربردي بوده و ماهيت آن توصيفي - تحليلي است. جامعه آماري تحقيق را 4 روستاي نمونه از ناحيه مورد مطالعه تشكيل داده است. حجم نمونه بنا بر روش گلوله برفي و تصادفي ساده انتخاب شد و، علاوه بر آن، انجام دادن مصاحبه در بررسي­هاي ميداني نقش اساسي ايفا مي­كند. سرانجام، نمونه پرسشنامه در ناحيه مورد بررسي تكميل شد. تحليل داده ها با استفاده از روش سلسله مراتبي AHP صورت گرفت. نتايج تحقيق نشان داد كه نخست تقاضاي تغيير كاربري اراضي به مسكوني و كارگاهي به ويژه در روستاي سعيدآباد در حد بسيار بالايي است. سپس روستاهاي مورد بررسي با دگرگوني كاركردي يا عملكردي مواجه و به روستاهاي كارگاهي و يا خانه ­هاي دوم مبدل شده ­اند. به طوركلي با توجه به تحليل صورت گرفته درميان روستاهاي مورد مطالعه، روستاهاي خسروآباد و سعيدآباد از نرخ مطلوبيت بالاتر كاربري اراضي، نسبت به روستاهاي كمرد و ترقيان برخوردارند.

During the last few decades desire to deal with land-use issues has been increased among rural planners. It seems that a functional transformation of villages is an effective factor on such debates. In general, land use desirability means allocating rural lands for those activities which are more suitable with the rural environment and are important for development and sustainability of rural settlements. Recognizing different types of land use in each area requires proper evaluation of spatial capacities of that area. The present study tries to investigate land use desirability in Jajroud section in Pardis county located at east of Tehran where recognized as a rural area with high levels of immigrants. Based on aim, the present research is an applicable research, and based on nature; it is a descriptive-analytical study. Statistical sample which includes 4 villages were selected using a snowballing and random method. Questionnaires and interview were used to collect field data. Totally, 74 households were selected to interview and completing the questionnaires. An Analytic Hierarchical Process (AHP) method was applied to analysis the data. Results of the present study showed that the rate of demand for land use change is very high in SaeidAbad village. The results also indicated that all studied villages are faced with functional transformations and their lands have functionally been transformed into second houses or workhouses. The rates of such changes were higher in KhosrowAbad and SaeidAbad compared to Kamard and Targhiyan villages.