شناسايي و رتبه بندي عوامل موثر بر اثر بخشي سيستم هاي مديريت كيفيت و عملكرد مالي شركت هاي كوچك و متوسط با استفاده از تكنيك AHP (بررسي موردي: صنايع غذايي استان تهران)

Identification and Ranking of Effective Factors on the Effectiveness of Quality Management Systems and Financial Performance of Small and Medium Enterprises by Using the AHP Technique (Case Study: Food Industry of Tehran)

با تمام اهميت و جايگاه حياتي سيستم مديريت كيفيت در سازمان‌ها، احساس مي‌شود كه هنوز بايد مباني روشن‌تر و قابل استفاده‌تري از آن به مديران و سازمان‌ها ارائه شود. هدف پژوهش حاضر شناسايي و رتبه‌بندي عوامل مؤثر بر اثربخشي سيستم‌هاي مديريت كيفيت و عملكرد مالي شركت‌هاي كوچك و متوسط صنايع غذايي استان تهران مي‌باشد. جامعه آماري اين پژوهش، شركت‌هاي كوچك و متوسط صنايع مواد غذايي استان تهران مي‌باشد كه اعضاي جامعه آماري شامل 2200 نفر از مديران و متخصصان اين شركت‌ها بوده كه با استفاده از فرمول كوكران 325 نفر به عنوان نمونه انتخاب گرديدند. روش نمونه‌گيري پژوهش، روش تصادفي مي‌باشد. در اين پژوهش، ابتدا معيارهاي موردنظر (عوامل مؤثر بر سيستم‌هاي مديريت كيفيت) را شناسايي و بدين منظور پرسش‌نامه‌اي طراحي گرديد كه در اين پرسشنامه براي سنجش و اندازه‌گيري نظرات و عقايد افراد از طيف ليكرت استفاده گرديد. سپس، از طريق تكنيك AHP مقايسات زوجي گزينه‌ها انجام شد و وزن معيارها تعيين گرديد كه در نهايت اولويت‌بندي معيارها به‌دست آمد. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و ExpertChoice استفاده گرديد. نتايج حاكي از وجود رابطه معنادار بين اثربخشي سيستم‌هاي مديريت كيفيت و عملكرد مالي شركت‌هاي كوچك و متوسط است. همچنين در ميان عوامل اثرگذار بر اثربخشي سيستم‌هاي مديريت كيفيت، زيرمعيار "ويژگي‌هاي سازمان" با وزن نسبي 0/384 داراي بيشترين اهميت و زيرمعيار "ويژگي‌هاي كاركنان" با وزن نسبي 0/307 در اولويت بعدي قرار دارد. زيرمعيارهاي "محيط خارجي"، "ملزومات سيستم‌ها" و "انگيزه‌هاي دروني كسب‌و‌كار"، به‌ترتيب با وزن‌هاي 0/281، 0/161 و 0/098، در رتبه‌هاي سوم تا پنجم قرار گرفته‌اند.

With all the importance and vital position of the quality management system in organizations, it is felt that there should still be clearer and more accessible bases provided to managers and organizations. The purpose of this research was to identify and rank the factors affecting the effectiveness of quality management systems and financial performance of small and medium enterprises in the food industry of Tehran. The statistical population of this research is small and medium enterprises of food industry of Tehran that members of the statistical society include 2200 managers and experts of these companies, which were selected by using Cochran formula 325 people.The method of research sampling is a random method. In this research, we first identified the criteria (factors affecting quality management systems) and for this purpose, a questionnaire was designed which was used in this questionnaire from the Likert scale to measure opinions of individuals. Then, through AHP technique, a pairwise comparison of alternative was performed and the weight of the criteria was determined, which ultimately obtained the prioritization of the criteria. To analyze data used SPSS and ExpertChoice software. The results indicate a significant relationship between the effectiveness of quality management systems and financial performance of small and medium enterprises. Also, among the factors influencing the effectiveness of quality management systems, the "Organizations’ attributes" with a relative weight of 0/384 have the most important and sub criteria "Employees’ attributes" with a relative weight of 0/307 in the next priority. The sub criteria of the "external environment", "system requirements" and "Internal business motives" respectively, with weights of 0/281, 0/161, and 0/098 were ranked third to fifth.