بررسي تأثير محيط كشت و پارامترهاي فيزيكي نور و دما بر تكثير درون شيشه‌اي گياه استويا (Stevia rebaudiana Bertoni)

Effects of basal media and some physical parameters on micropropagation of stevia (Stevia rebaudiana Bertoni)

به‌منظور دستیابی به روشی اقتصادی برای تكثیر گیاه استویا (Stevia rebaudiana Bertoni) با استفاده از كشت بافت، تأثیر محیط كشت پایه و تنظیم‌كننده‌های رشد بر تكثیر درون شیشه گیاه استویا مطالعه شد. ریزنمونه‌های تك گره بدون برگ در محیط‌های كشت پایه MS، B5 و LS حاوی غلظت‌های مختلف بنزیل آمینو پورین به همراه ایندول استیك اسید و یا ایندول بوتریك اسید كشت شدند. تأثیر تیمارهای فیزیكی دما (22، 25 و 27 درجه سانتی‌گراد) و شدت نور (μmol m-2 s-155 و 110) در این آزمایش ارزیابی شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد كه تیمارهای مورد بررسی تفاوت معنی‌داری بر ریزازدیادی گیاه استویا داشته‌اند. سپس در آزمایشی دیگر، تأثیر غلظت‌های مختلف متاتوپولین بر تكثیر استویا، با بهترین تركیب از تیمارهای آزمایش اول، مقایسه گردید. مقایسه میانگین‌ها در این آزمایش نشان داد كه غلظت بهینه متاتوپولین 1 میلی‌گرم بوده‌است. در ارزیابی تنوع ژنتیكی با استفاده از نشانگر مولكولی AFLP، 12 تركیب پرایمری بر روی دو نمونه از والدین اولیه با 6 نمونه از نتاج بررسی شد. در این مطالعه 231 باند در محدوده 500-50 جفت باز مشاهده گردید كه نتایج آنالیز آنها بیانگر شباهت كامل نتاج با والدین اولیه بود.

Stevia (Stevia rebaudiana Bertoni) is a cross-pollinated plant whose seed vigor is poor. Therefore, the vegetative propagation approaches like in vitro culture techniques could be the best choice for mass and true-to-type production of stevia plantlets. This study was aimed to evaluate the effects of basal media (MS, B5 and LS) and physical parameters such as light (55 and 110 μmol m-2 s-1) and temperature (22, 25 and 27ºC) on in vitro culture of stevia. The nodal segments were cultured on basal media containing various combination of BAP and IAA or IBA. The ANOVA showed significant differences (P≤0.05) among treatments on micropropagation of stevia. In another experiment, the effect of mT (0.5, 1, 1.5 and 2 mg/l) was also compared with the best treatment from the first experiment. It was found that mT at 1 mg/l was the best concentration. The genetic stability of micropropagated plantlets relative to the mother plant was achieved by AFLP marker using 12 selected primers. In this study, 231 reproducible bands around 50-500bp were scored, indicating similarity of in vitro plantlets with the donor.