بررسي ارتباط پوشش گياهي با عوامل خاكي با استفاده از آناليز چند متغيره (مطالعه موردي: مراتع قشلاقي حوزه چمران استان خوزستان)

The relationships between vegetation and soil factors using multivariate analysis (Case study: Chamran summer rangelands, Khuzestan province)

پوشش گیاهی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر پایداری و تعادل اكوسیستم‌ها است و شناخت دقیق عواملی كه باعث استقرار و پراكنش آن می‌شوند، برای مدیرت پایدار منابع طبیعی ضروری است. با توجه به اهمیت زیاد خاك در تنوع و پراكنش پوشش گیاهی، مطالعه كنونی با هدف شناخت جوامع گیاهی و بررسی روابط بین پوشش گیاهی با خصوصیات خاك در حوزه آبخیز چمران بهبهان در استان خوزستان انجام گرفت. برای نمونه‌برداری، ابتدا منطقه بر اساس پیمایش‌های صحرایی به شش واحد همگن تقسیم و در هر واحد تعداد ده پلات یك متر مربعی مستقر شد. در هر پلات درصد پوشش تاجی، درصد سنگ و سنگریزه، درصد خاك لخت و تعداد گونه‌ها یادداشت و نمونه‌های گیاه و خاك برداشت شد. نمونه‌های گیاهی بر اساس منابع معتبر شناسایی و آزمایش‌های رایج فیزیكی و شیمیایی روی نمونه‌های خاك انجام شد. از آنالیز تطبیقی قوس‌گیری شده و آنالیز تطبیقی متعارفی جهت بررسی پوشش گیاهی و تأثیر عوامل خاكی بر پوشش گیاهی استفاده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، شش زیر اجتماع گیاهی در منطقه شناسایی گردید كه منطبق با شش واحد همگن تفكیك شده بودند. نتایج حاصل از بررسی گونه‌های گیاهی نشان داد كه 49 جنس گیاهی و 20 تیره در منطقه وجود داشت كه تیره  Asteraceae با 9 جنس تیره غالب و تروفیت با 63 گونه (49%)، فرم رویشی غالب بود. همچنین نتایج حاصل از آنالیز چند متغیره حاكی از وجود ارتباط معنی‌دار بین عوامل خاك و جوامع گیاهی بود و نتایج آنالیز واریانس یك طرفه نشان داد به‌جز رس، پتاسیم و pH، سایر خواص خاك اختلاف معنی‌داری را بین زیر اجتماعات گیاهی نشان دادند. به طور كلی نتایج این تحقیق نشان داد كه خواص خاك می‌توانند شاخص مناسبی در تفكیك جوامع گیاهی و پراكنش آن‌ها باشند و همچنین پوشش گیاهی می‌تواند به عنوان معیاری مناسب برای تفكیك واحدهای همگن خاك در نظر گرفته شود.

-