مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابي نسبت‌هاي مختلف كشت مخلوط سورگوم-كوشيا در شرايط متفاوت شوري

چكيده فارسي :

به‌منظور ارزیابی عملكرد علوفه در كشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor)-كوشیا (Bassia indica)، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت كرت‌های خردشده در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش شوری در سه سطح 2، 7 و 14 دسی‌زیمنس بر متر در كرت‌های اصلی و سامانه كشت در پنج سطح (سورگوم خالص، 3/2 سورگوم، 3/1 سورگوم، 2/1 سورگوم و كوشیا خالص) در كرت‌های فرعی بود. نتایج نشان داد كه تنش شوری اگرچه رشد و عملكرد علوفه هر دو گیاه را كاهش داد، ولی كوشیا كاهش عملكرد كمتری نشان داد، به‌طوری‌كه تأثیر شوری 7 دسی‌زیمنس بر متر بر ارتفاع و علوفه خشك كوشیا معنی‌داری نبود. همچنین، شوری 14 دسی‌زیمنس بر متر موجب كاهش ارتفاع، علوفه خشك و تر به‌ترتیب به‌میزان 1/52، 9/44 و 4/62 درصد در سورگوم و 5/15، 7/38 و 3/23 درصد در كوشیا شد. شاخص عملكرد نسبی سورگوم در این سطح شوری به میزان 9 درصد كاهش یافت، ولی بر عملكرد نسبی كوشیا تأثیری نداشت. كوشیا در همه سطوح شوری، پاسخ كمتری به كشت مخلوط نشان داد، به‌طوری‌كه در همه تیمارها و همه صفات تفاوت معنی‌داری بین كشت مخلوط 3/1 و 2/1 سورگوم با كشت خالص مشاهده نشد. ازاین‌منظر، سامانه‌های كشت مخلوط 3/1 سورگوم در همه سطوح شوری و 2/1 سورگوم در شوری 14 دسی‌زیمنس بر متر دارای عملكرد نسبی بالای یك بود. سورگوم تأثیرپذیری نسبت به رقابت داشت، به‌طوری‌كه وزن تر و خشك سورگوم تنها در كشت مخلوط 3/1 سورگوم نسبت به كشت خالص كمتر نبود. كشت مخلوط 3/2 سورگوم به‌ویژه در شوری بالا، بشدت عامل بازدارنده‌ای برای سورگوم بود. عملكرد نسبی سورگوم تنها در كشت مخلوط 3/2 سورگوم در شوری متوسط بالای یك بود. بر اساس نتایج بدست‌آمده مشخص گردید كه كشت مخلوط بهینه برای هر گیاه درحالیكه تأثیر منفی معنی‌داری بر عملكرد علوفه نداشت، توانست باعث كاهش اثر منفی تنش شوری گردد. در شرایط شور امكان هر كشت مخلوطی وجود ندارد و رسیدن به یك نتیجه كلی برای تصمیم‌گیری در مورد كشت مخلوط در شرایط شور نیازمند تحقیقات بیشتری است.